Θ Ε Μ Α: «Εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 16 του Ν. 4387/2016».

Σχετ.: Οι εγκύκλιοι του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ 10/2016 και 21/2016.

Σε συνέχεια των ανωτέρω εγκυκλίων, σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 16 του Ν. 4387/2016 (ΦΕΚ 85Α΄) «Δικαιώματα αντισυμβαλλομένου συμφώνου συμβίωσης» και επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, που ισχύει από 13.5.2016, «Με τους εγγάμους εξομοιώνονται πλήρως οι αντισυμβαλλόμενοι στο σύμφωνο συμβίωσης του Ν. 4356/2015 (Α`181) ως προς κάθε κοινωνικοασφαλιστικό δικαίωμα, παροχή, υποχρέωση ή περιορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου ή της εν γένει κοινωνικο-ασφαλιστικής και προνοιακής νομοθεσίας.» Υπενθυμίζεται ότι με βάση την παρ. 2 του άρθρου 10 του Ν. 4387/2016, για τους ασφαλισμένους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί μέχρι και 12.5.2016, καθώς και για όσους εφαρμόζονται ως προς τον υπολογισμό της σύνταξης οι προγενέστερες του Ν. 4387/2016 διατάξεις, τα επιδόματα συζύγου και τέκνων εξακολουθούν να καταβάλλονται ως προσαύξηση της σύνταξης σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις των φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, όπως ίσχυαν πριν την ένταξη τους στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Από το συνδυασμό των ανωτέρω προκύπτει ότι από 13.5.2016 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν. 4387/2016) και μετά, θα πρέπει:

α) να χορηγείται προσαύξηση στη σύνταξη των ασφαλισμένων που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί μέχρι και 12.5.2016, καθώς και για όσους εφαρμόζονται ως προς τον υπολογισμό της σύνταξης οι προγενέστερες του Ν. 4387/2016 διατάξεις για αντισυμβαλλόμενο μέρος του συμφώνου συμβίωσης, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι οικείες διατάξεις των φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, όπως ίσχυαν πριν την ένταξη τους στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ως προς την προσαύξηση σύνταξης για σύζυγο.

Στο σημείο αυτό εφιστούμε την προσοχή σας στη διάταξη του άρθρου 7 του Ν. 4356/2015 περί λύσεως του συμφώνου συμβίωσης, η οποία επέρχεται: α) με συμφωνία των μερών, που γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, εφόσον έχει επιδοθεί προηγουμένως με δικαστικό επιμελητή πρόσκληση για συναινετική λύση στο άλλο μέρος και έχουν παρέλθει τρεις (3) μήνες από την επίδοση και γ) αυτοδικαίως, αν συναφθεί γάμος μεταξύ των μερών (παρ. 1) και ισχύει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου, που περιέχει τη συμφωνία ή τη μονομερή δήλωση, στο ληξίαρχο όπου έχει καταχωριστεί και η σύστασή του (παρ. 2). Επομένως, παροχή που χορηγήθηκε βάσει του συμφώνου συμβίωσης του νόμου αυτού, πρέπει να διακόπτεται με τη λύση του.

β) να διακόπτεται κάθε παροχή, η χορήγηση της οποίας προϋποθέτει να μην έχει τελεστεί γάμος -επομένως και το σύμφωνο συμβίωσης των διατάξεων του Ν. 4356/2015 .

Έχοντας υπόψη ότι το σύμφωνο συμβίωσης σύμφωνα με το άρθρο 1 του Ν. 4356/2015 αρχίζει να ισχύει από την ημερομηνία κατάθεσης αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των μερών του συμφώνου, το οποίο εγγράφεται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου, καθώς και το γεγονός ότι οι διατάξεις του άρθρου 16 του Ν. 4387/2016 ισχύουν από 13.5.2016, στην περίπτωση που το σύμφωνο συμβίωσης συνήφθη και κατατέθηκε στο αρμόδιο Ληξιαρχείο πριν από τις 13.5.2016, η λήξη του δικαιώματος παροχών επέρχεται στις 31.5.2016, ενώ για τα ληξιαρχικά γεγονότα που καταχωρήθηκαν μετά τις 13.5.2016, η λήξη του ανωτέρω αναφερομένου δικαιώματος επέρχεται στο τέλος του μήνα που καταχωρήθηκαν ως ληξιαρχικό γεγονός.

2. Εξάλλου, επισημαίνουμε ότι, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 56 του Ν. 4356/2015, διάταξη η οποία αρχίζει να ισχύει 6 μήνες μετά τη δημοσίευση του νόμου αυτού, δηλαδή στις 24.6.2016, «Σύμφωνα συμβίωσης που έχουν καταρτιστεί πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος εξακολουθούν να διέπονται από το προϊσχύον καθεστώς, εκτός αν τα συμβαλλόμενα μέρη επιλέξουν να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του παρόντος νόμου, κατά τους όρους της παραγράφου 1 του άρθρου 62». Στην παρ. 1 του άρθρου 62 προβλέπεται συγκεκριμένα ότι « τα σύμφωνα συμβίωσης που έχουν καταρτιστεί μέχρι την έναρξη της ισχύος του παρόντος νόμου εξακολουθούν να διέπονται από το ν. 3719/2008. Οι παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 7 του παρόντος νόμου εφαρμόζονται και στα σύμφωνα αυτά. Τα μέρη έχουν δικαίωμα να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του παρόντος νόμου με συμβολαιογραφική πράξη. Αντίγραφο της πράξης καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου, όπου είχε καταχωριστεί και η σύσταση του συμφώνου.»

Επομένως, με τα σύμφωνα συμβίωσης που είχαν καταρτιστεί μέχρι και τις 23.12.2015, οι αντισυμβαλλόμενοι δεν εξομοιώνονται με τους εγγάμους ως προς κάθε κοινωνικοασφαλιστικό δικαίωμα, παροχή, υποχρέωση ή περιορισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4387/2016 ή της εν γένει κοινωνικο-ασφαλιστικής και προνοιακής νομοθεσίας. Ωστόσο, τα πρόσωπα αυτά έχουν δικαίωμα να υπαχθούν συνολικά στις διατάξεις του Ν. 4356/2015 με συμβολαιογραφική πράξη, αντίγραφο της οποίας πρέπει να καταχωρίζεται στο ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου όπου είχε καταχωριστεί και η σύσταση του συμφώνου.

Όσον αφορά την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 16 του Ν. 4387/2016 στις συντάξεις που χορηγούνται λόγω θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 4387/2016), θα ενημερωθείτε με ξεχωριστή εγκύκλιο.

Παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή της νομοθεσίας, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα.

Συν.: ΦΕΚ 85Α/12.5.2016 (σελ. 2187, 2195)

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΦΚΑ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΑΚΑΛΕΞΗΣ

ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ

Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΥ