Θέμα: «Παρέχονται διευκρινίσεις αναφορικά με τη χορήγηση δασμοφορολογικών απαλλαγών σε είδη που παραλαμβάνουν πρόσωπα που μεταφέρουν τη συνήθη κατοικία τους στην Ελλάδα».

Σχετ.: Η υπ’ αριθμ. Δ. 245/11/1-3-88 ΑΥΟ (ΦΕΚ 195/Β’) όπως έχει κυρωθεί νομοθετικά με την παρ. 4 του άρθρου 11 του ν. 1839/89 (ΦΕΚ 90/Α΄) και ισχύει.

Σε συνέχεια ερωτημάτων που έχουν τεθεί στην Υπηρεσία μας σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων δασμοφορολογικών απαλλαγών σε είδη που παραλαμβάνουν πρόσωπα που μεταφέρουν τη συνήθη κατοικία τους στην Ελλάδα (μετοικεσία) και με γνώμονα τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων και την ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων περί μετοικεσίας σας από όλες τις αρμόδιες αρχές, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Πρόσωπα που θεμελιώνουν δικαίωμα απαλλαγής λόγω μετοικεσίας:

Με τις ισχύουσες διατάξεις των άρθρων 3 και 4 της αριθμ. Δ. 245/11/1-3-88 ΑΥΟ (ΦΕΚ 195/Β’) (εφεξής «η Απόφαση»), όπως έχει κυρωθεί νομοθετικά με την παρ. 4 του άρθρου 11 του ν. 1839/89 (ΦΕΚ 90/Α΄) και ισχύει, απαλλάσσονται από δασμούς και λοιπούς φόρους - ΦΠΑ και τέλος ταξινόμησης - προσωπικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των μέσων μεταφοράς, τα οποία εισάγονται από φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν πραγματικά τη συνήθη κατοικία τους από άλλη χώρα στην Ελλάδα. Τα φυσικά αυτά πρόσωπα θα πρέπει να έχουν τη συνήθη κατοικία τους στο εξωτερικό, τουλάχιστον κατά τα δύο (2) δωδεκάμηνα, πριν από τη μεταφορά της στην Ελλάδα. Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 της Απόφασης, η προβλεπόμενη απαλλαγή για το μέσο μεταφοράς παρέχεται με την προϋπόθεση ότι το δικαιούχο πρόσωπο το είχε στην κυριότητά του και το χρησιμοποιούσε στον τόπο της προηγούμενης κατοικίας του επί έξι (6) μήνες τουλάχιστον πριν τη μεταφορά της συνήθους κατοικίας στην Ελλάδα.

2. Μέσα Μεταφοράς:

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 της Απόφασης αποτελούν προσωπικά είδη τα ακόλουθα «μέσα μεταφοράς»:

 ιδιωτικής χρήσης οδικό όχημα με κινητήρα (επιβατικό αυτοκίνητο ή αυτοκινούμενο τροχόσπιτο)

 μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα

 ρυμουλκούμενο τροχόσπιτο (δεν είναι δυνατή η παράδοση ρυμουλκούμενου τροχόσπιτου, εφόσον έχει παραδοθεί αυτοκινούμενο τροχόσπιτο, και αντίστροφα)

 σκάφος αναψυχής

 ιδιωτικό αεροπλάνο.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 της Απόφασης η προβλεπόμενη δασμοφορολογική απαλλαγή δεν παρέχεται σε περισσότερα του ενός (1) από τα παραπάνω «μέσα μεταφοράς».

3. Ορισμός της «συνήθους κατοικίας» στην Ελλάδα:

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 της Απόφασης ως «συνήθης κατοικία» νοείται ο τόπος στον οποίο ένα άτομο διαμένει συνήθως, δηλαδή τουλάχιστον εκατόν ογδόντα πέντε (185) ημέρες, συνεχείς ή όχι, ανά δωδεκάμηνο, λόγω προσωπικών και επαγγελματικών δεσμών ή σε περίπτωση ατόμου χωρίς επαγγελματικούς δεσμούς, λόγω προσωπικών δεσμών, από τους οποίους προκύπτουν στενοί δεσμοί αυτού του ατόμου και του τόπου στον οποίο κατοικεί.

Ωστόσο, η συνήθης κατοικία ατόμου, του οποίου οι επαγγελματικοί δεσμοί βρίσκονται σε τόπο άλλο, από τον τόπο των προσωπικών του δεσμών και το οποίο για τον λόγο αυτό, υποχρεώνεται να διαμένει διαδοχικά σε διάφορους τόπους που βρίσκονται σε δύο ή περισσότερες χώρες, θεωρείται ότι βρίσκεται στον τόπο των προσωπικών του δεσμών, με την προϋπόθεση ότι επιστρέφει τακτικά στον τόπο αυτόν.

Ως ημερομηνία μεταφοράς της συνήθους κατοικίας στην Ελλάδα, για τον έλεγχο των προϋποθέσεων και τον υπολογισμό των προθεσμιών, θεωρείται η ημερομηνία εκείνη κατά την οποία εκδίδεται το πιστοποιητικό μετοικεσίας από την οικεία Προξενική Αρχή.

4. Εξάμηνη κυριότητα και χρήση μέσων μεταφοράς:

Με τις διατάξεις του άρθρου 5 της Απόφασης ορίζεται ότι το δικαιούχο πρόσωπο θα πρέπει να είχε το μέσο μεταφοράς στην κυριότητά του και να το χρησιμοποιούσε στον τόπο της προηγούμενης κατοικίας του, τουλάχιστον έξι (6) μήνες πριν μεταφέρει τη συνήθη κατοικία του στην Ελλάδα.

H κυριότητα των μέσων μεταφοράς αποδεικνύεται από τον τίτλο κυριότητας και την άδεια κυκλοφορίας που ισχύει σε κάθε κράτος, ενώ η χρησιμοποίηση του αυτοκινήτου αποδεικνύεται από την άδεια οδήγησης. Επισημαίνεται ότι, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω διατάξεις, για τη χορήγηση των απαλλαγών λόγω μετοικεσίας θα πρέπει η εξάμηνη κυριότητα να συνοδεύεται από ταυτόχρονη χρησιμοποίηση του αυτοκινήτου στον τόπο της προηγούμενης κατοικίας του δικαιούχου πριν μεταφέρει τη συνήθη κατοικία του.

Στην περίπτωση κατά την οποία το πρόσωπο έχει αφιχθεί στη χώρα μας για διαφόρους λόγους και εκφράζει στη συνέχεια τη βούλησή του να μεταφέρει τη συνήθη κατοικία του στην Ελλάδα - μέσα σε εικοσιτέσσερις (24) μήνες από την άφιξή του ή εφόσον πρόκειται για πρόσωπο που συνταξιοδοτείται μέσα σε τριάντα έξι (36) μήνες - και το μέσο μεταφοράς παραμένει στον τόπο της προηγούμενης κατοικίας του - ως ημερομηνία μεταφοράς της συνήθους κατοικίας λογίζεται η ημερομηνία άφιξης του προσώπου στη χώρα, για τον υπολογισμό της εξάμηνης κυριότητας και χρήσης του μέσου μεταφοράς.

5. Προθεσμία για τον ατελή τελωνισμό των προσωπικών ειδών

Σύμφωνα με το άρθρο 5 της Απόφασης, τα προσωπικά είδη (οικοσκευή, μεταφορικά μέσα, κλπ.) μπορούν να τελωνίζονται εφάπαξ ή τμηματικά πριν περάσει δωδεκάμηνη προθεσμία (12 μήνες) από την ημερομηνία μεταφοράς της συνήθους κατοικίας, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, είναι η ημερομηνία έκδοσης του πιστοποιητικού μετοικεσίας.

6. Αγορά καινούργιου ΙΧΕ αυτοκινήτου

Σύμφωνα με το άρθρο 5 της Απόφασης δικαιούχα πρόσωπα που μεταφέρουν τη συνήθη κατοικία τους από τις ηπείρους ΑΜΕΡΙΚΗ, ΑΦΡΙΚΗ, ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ, καθώς επίσης και από τα κράτη ΙΡΑΚ, ΙΟΡΔΑΝΙΑ, ΚΟΥΒΕΙΤ, ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ, ΜΠΑΧΡΕΪΝ, ΚΑΤΑΡ, ΗΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ, ανεξάρτητα από το εάν είχαν στη κυριότητά τους και χρησιμοποίησαν στον τόπο της προηγούμενης κατοικίας τους ΙΧΕ αυτοκίνητο, μπορούν να αγοράσουν καινούργιο ΙΧΕ αυτοκίνητο ή αυτοκινούμενο τροχόσπιτο με απαλλαγή ογδόντα τοις εκατό (80%) από το προβλεπόμενο τέλος ταξινόμησης με κυλινδρισμό έως και 2.000 κυβικά εκατοστά (κ.ε.), ενώ για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. η απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης περιορίζεται σε ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%).

7. Πιστοποιητικό Μετοικεσίας - Επισύναψη δικαιολογητικών:

Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 29 της Απόφασης, η θεμελίωση δικαιώματος απαλλαγής κατά τις ισχύουσες διατάξεις, βεβαιώνεται από την ελληνική Προξενική Αρχή του εξωτερικού με την έκδοση του πιστοποιητικού μετοικεσίας, κατόπιν ελέγχου των απαιτούμενων όρων και προϋποθέσεων κατά περίπτωση για την απόδειξη απόκτησης συνήθους κατοικίας του στο εξωτερικό. Ειδικότερα, για την έκδοση του πιστοποιητικού αυτού οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να προσκομίζουν στην αρμόδια Προξενική Αρχή όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά που θα αποδεικνύουν ότι είναι δικαιούχα πρόσωπα και συντρέχουν στο πρόσωπό τους οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Για τη χορήγηση των απαλλαγών μαζί με το πιστοποιητικό αυτό οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να προσκομίζουν στην αρμόδια Τελωνειακή Αρχή και κατάσταση, στην οποία θα αναφέρονται αναλυτικά όλα τα προς εισαγωγή προσωπικά τους είδη.

Δικαιολογητικά από τα οποία προκύπτει η απόκτηση συνήθους κατοικίας στο εξωτερικό αποτελούν ειδικότερα: α) στοιχεία μόνιμης διαμονής και εργασίας, β) υπηκοότητα της χώρας διαμονής ή άδεια μόνιμης διαμονής και εργασίας εκδιδόμενη από τις αρμόδιες αρχές, γ) φορολογικά στοιχεία υποβαλλόμενα στην αλλοδαπή, δ) στοιχεία κοινωνικής ασφάλισης στην αλλοδαπή, ε) στοιχεία φοίτησης τέκνων (εάν υπάρχουν τέκνα), στ) στοιχεία ιδιόκτητης ή μισθωμένης οικίας, ζ) στοιχεία τρεχουσών συναλλαγών στην αλλοδαπή (λ.χ. λογαριασμοί κοινής ωφέλειας, κινητής τηλεφωνίας κλπ.)

Εξυπακούεται ότι οι Προξενικές Αρχές οφείλουν να επισυνάπτουν στα εκδιδόμενα πιστοποιητικά μετοικεσίας όλα τα υποβαλλόμενα σε αυτές δικαιολογητικά, βάσει των οποίων θεμελιώνεται το δικαίωμα απαλλαγής κατά τις ανωτέρω ισχύουσες διατάξεις.

8. Πρόσωπα που φοιτούν ή αποκτούν ειδικότητα στην αλλοδαπή:

Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 2 και της παραγράφου 4 του άρθρου 25 της Απόφασης, η φοίτηση σε Πανεπιστήμιο ή άλλη Σχολή της αλλοδαπής δεν συνεπάγεται τη μεταφορά συνήθους κατοικίας. Συνεπώς δεν υπάγονται στις απαλλακτικές διατάξεις της Απόφασης οι Έλληνες υπήκοοι με συνήθη κατοικία στην Ελλάδα, που αναχωρούν από την Ελλάδα για σπουδές στο εξωτερικό, έστω και αν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους εργάζονται. Ωστόσο, στην περίπτωση όπου οι ως άνω φοιτητές μετά τη λήξη των σπουδών τους, παραμένουν και εργάζονται αποδεδειγμένα στο εξωτερικό για πάνω από δύο (2) συνεχή χρόνια, θεμελιώνουν δικαίωμα μεταφοράς συνήθους κατοικίας στην Ελλάδα.

Περαιτέρω σύμφωνα με την αριθμ. 812/1989 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών, οι Έλληνες με συνήθη κατοικία στην Ελλάδα που αναχωρούν για σπουδές στο εξωτερικό και παραμένουν για πρακτική εξάσκηση προς λήψη μεταπτυχιακού ή οποιουδήποτε άλλου τίτλου σπουδών ή απόκτηση ειδικότητας και επιστρέφουν για οριστική εγκατάσταση στη χώρα δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μεταφοράς συνήθους κατοικίας.

9. Τελωνειακή τακτοποίηση – αποδέσμευση ΙΧΕ αυτοκινήτου

Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 132 του ν. 2960/01 (ΦΕΚ 265/Α΄) για τα αυτοκίνητα που παραλαμβάνονται ή έχουν παραληφθεί με πλήρη ή μερική απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης και αποδεσμεύονται, πριν από την παρέλευση του κατά περίπτωση ισχύοντος περιοριστικού διαστήματος, εισπράττεται το τέλος ταξινόμησης που αναλογεί ή η διαφορά μεταξύ του τέλους αυτού και του τέλους ταξινόμησης που έχει καταβληθεί.

Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 140 του ιδίου νόμου, ιδιωτικής χρήσης επιβατικά αυτοκίνητα ή αυτοκινούμενα τροχόσπιτα που παραλαμβάνονται με τις απαλλαγές που προβλέπονται από τις διατάξεις των Κεφαλαίων Β΄ ή Η΄ της Δ.245/1988 Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών (Α.Υ.Ο.), η οποία κυρώθηκε με το ν.1839/1989, είναι δυνατόν να μεταβιβάζονται από το δικαιούχο ατέλειας πρόσωπο, μετά την παρέλευση της ετήσιας περιοριστικής προθεσμίας που ορίζεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 7 της Δ.245/1988 Α.Υ.Ο. μόνο ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Τελωνειακής Αρχής και εφόσον προηγουμένως καταβληθεί ποσοστό του τέλους ταξινόμησης επιβατικών αυτοκινήτων ανάλογα με το διάστημα που έχει παρέλθει από την ημερομηνία αποδοχής του παραστατικού εισαγωγής του αυτοκινήτου μέχρι την καταβολή του ποσοστού αυτού, ως ακολούθως:

α. Από 1 μέχρι 2 έτη καταβάλλεται το 50%.

β. Από 2 μέχρι 3 έτη καταβάλλεται το 40%.

γ. Από 3 μέχρι 4 έτη καταβάλλεται το 30%.

δ. Από 4 μέχρι 5 έτη καταβάλλεται το 20%.

ε. Από 5 έτη και άνω χωρίς καταβολή.

Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου η έγκριση για τη μεταβίβαση του αυτοκινήτου χορηγείται ύστερα από αίτηση που καταθέτει στην αρμόδια Τελωνειακή Αρχή το δικαιούχο ατέλειας πρόσωπο.

Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του ως άνω άρθρου ορίζεται ρητά ότι μετά την πάροδο πενταετίας (5 έτη) από την ημερομηνία αποδοχής του παραστατικού, η μεταβίβαση γίνεται χωρίς να απαιτείται έγκριση της Τελωνειακής Αρχής.

Τέλος, αρμόδιες Αρχές για τη χορήγηση της απαλλαγής από δασμό και φόρους των προσωπικών ειδών που εισάγονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στις προαναφερθείσες διατάξεις της κείμενης τελωνειακής νομοθεσίας είναι οι Τελωνειακές Αρχές τελωνισμού των προσωπικών ειδών.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ