Πίσω
ΘΕΜΑ:
ΠΟΛ 1111/02.09.2009
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & Αθήνα, 2 Σεπτεμβρίου 2009
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αριθ.Πρωτ.: 1084133/5002/0016
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΠΟΛ: 1111
ΘΕΜΑΤΩΝ
1) ΓΕΝ.ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ
Δ/ΝΣΗ 16η (ΕΙΣΠΡ. ΔΗΜ. ΕΣΟΔΩΝ)
TΜΗΜΑΤΑ: Α΄, Β΄, Γ΄ – Ληξιπροθέσμων
Τηλέφωνο: 210 3635679 ΠΡΟΣ: 1) Τους Προϊσταμένους
2) ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡ. ΕΛΕΓΧΩΝ των Δ.Ο.Υ.
Δ/νση Ελέγχου 2) Τους Προϊσταμένους
ΤΜΗΜΑΤΑ: Α΄, Β΄ των Δ.Ε.Κ. και Π.Ε.Κ.
Ταχ.Δ/νση : Καρ. Σερβίας 10
Ταχ.Κώδικας: 101 84 Αθήνα
ΘΕΜΑ: Οδηγίες για την είσπραξη των ληξιπροθέσμων
1. Εισαγωγή
Όπως γνωρίζετε, στις 30-6-2009 έληξε η προθεσμία υπαγωγής των ληξιπρόθεσμων οφειλών στην ευνοϊκή ρύθμιση των διατάξεων των άρθρων 82-85 του νόμου 3746/2009.
Γνωρίζετε επίσης το ύψος των ποσών των βεβαιωμένων φόρων και λοιπών εσόδων του Δημοσίου στην υπηρεσία σας, το ποσό αυτών που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα, καθώς και το ποσό των ληξιπροθέσμων που έχετε χαρακτηρίσει ως εισπράξιμο. Με βάση τα στοιχεία αυτά σας έχει κοινοποιηθεί ο ετήσιος στόχος μείωσης των ληξιπρόθεσμων, ήτοι το ελάχιστο ποσό των ληξιπρόθεσμων οφειλών που η υπηρεσία σας έχει υποχρέωση να εισπράξει εντός του έτους 2009 για να προστεθούν στα λοιπά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού έτους 2009. Τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου μείωσης των ληξιπρόθεσμων της υπηρεσίας σας κοινοποιήθηκαν με ειδικό έγγραφο. Με δεδομένη τη ρύθμιση που έληξε στις 30-6-2009 και τη δυνατότητα που χορηγήθηκε στους οφειλέτες να πληρώσουν ή να ρυθμίσουν σημαντικά ποσά ληξιπροθέσμων οφειλών χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια της υπηρεσίας σας, (χωρίς λήψη μέτρων είσπραξης) ο ετήσιος στόχος μείωσης των ληξιπροθέσμων της υπηρεσίας σας που έχει τεθεί από την αρχή του έτους είναι ευκολότερο να επιτευχθεί, αν για το διάστημα που απομένει μέχρι τέλους του έτους ενεργοποιήσετε πλήρως τον μηχανισμό είσπραξης της υπηρεσίας σας. Εξ άλλου η ενεργοποίηση του μηχανισμού είσπραξης και η λήψη μέτρων θα γίνει κατά οφειλετών που ενώ τους παρασχέθηκε η ευκαιρία να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με επωφελή γι αυτούς τρόπο, αυτοί δεν ανταποκρίθηκαν.
Γνωρίζετε επίσης ότι αρμόδιος για την παροχή οδηγιών προς τους υπαλλήλους της Δ.Ο.Υ. αλλά και για τη λήψη μέτρων είσπραξης των βεβαιωμένων και ληξιπροθέσμων οφειλών είναι, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε., ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. Για την ενιαία όμως εφαρμογή, παρέχουμε τις ακόλουθες γενικές οδηγίες, που αναφέρονται τόσο στην πληροφόρηση - διευκόλυνση και εξυπηρέτηση των οφειλετών, όσο και στη λήψη μέτρων κατά εκείνων που δεν συμμορφώνονται στην εκπλήρωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών τους, τις οποίες πρέπει να γνωστοποιήσετε στους υπαλλήλους της Υπηρεσίας σας, ώστε να εφαρμόζονται αντικειμενικά και χωρίς παρεκκλίσεις.
2. Στελέχωση και ενεργοποίηση του γραφείου είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών.
2.1. Στελέχωση.
Να στελεχώσετε και να ενεργοποιήσετε στις Δ.Ο.Υ. Α΄ Τάξεως το Γραφείο Είσπραξης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών, με επαρκές και κατάλληλο προσωπικό, ώστε, με τη σωστή επικοινωνία με τους οφειλέτες, να γίνεται προσπάθεια είσπραξης της ληξιπρόθεσμης οφειλής πριν τη λήψη αναγκαστικών μέτρων είσπραξης (σχετικές οι διατάξεις του Π.Δ.2/1999, απόσπασμα του οποίου επισυνάπτεται στην παρούσα ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄). Διευκρινίζεται όσον αφορά τις επί μέρους αρμοδιότητες του Δικαστικού Γραφείου και των Γραφείων Ληξιπρόθεσμων Οφειλών έχουν δοθεί οδηγίες με την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1060/1999.
2.2. Παρακολούθηση νομοθετικών ρυθμίσεων.
Το γραφείο αυτό πρέπει να παρακολουθεί και τη συμμόρφωση στην καταβολή των μηνιαίων δόσεων των νομοθετικών ρυθμίσεων και να επικοινωνεί τηλεφωνικά με τους οφειλέτες μόλις διαπιστωθεί η μη καταβολή μιας μηνιαίας δόσης. Οι οφειλέτες που χάνουν το ευεργέτημα της νομοθετικής ρύθμισης πρέπει να ειδοποιούνται ότι θα προχωρήσετε άμεσα στη λήψη μέτρων για την είσπραξη της ληξιπρόθεσμης οφειλής, εκτός κι αν ζητήσουν, εφόσον βέβαια πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις, να τους παρασχεθεί διευκόλυνση τμηματικής καταβολής.
2.3. Παρακολούθηση διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής.
Επίσης το ίδιο γραφείο έχει την αρμοδιότητα παρακολούθησης της συμμόρφωσης των οφειλετών στις διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής που τους έχουν χορηγηθεί (με τη συνδρομή των υπαλλήλων του τμήματος Εσόδων, όπου δεν επαρκούν οι υπάλληλοι του δικαστικού τμήματος). Οι οφειλέτες που χάνουν το ευεργέτημα της διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής πρέπει να ειδοποιούνται ότι θα προχωρήσετε άμεσα στη λήψη μέτρων για την είσπραξη της ληξιπρόθεσμης οφειλής, εκτός κι αν ζητήσουν άλλη διευκόλυνση (δεύτερη ή τρίτη), εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα.
3. Συνυπόχρεα πρόσωπα.
Στις αρμοδιότητες του γραφείου είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών ανήκει και η έρευνα για τον εντοπισμό των συνυποχρέων προσώπων, τα οποία ευθύνονται με την περιουσία τους (έχουν αστική ευθύνη έναντι του Δημοσίου) , μαζί με τον πρωτοφειλέτη, για την πληρωμή της οφειλής. Ενδεικτική απαρίθμηση των συνυποχρέων προσώπων, κατά περίπτωση και φορολογία, γίνεται στην εγκύκλιο ΠΟΛ 1103/ 2004 (ολόκληρο το κείμενο της παραπάνω ΠΟΛ επισυνάπτεται στην παρούσα ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β΄). Το ότι η απαρίθμηση των συνυποχρέων προσώπων στην παραπάνω εγκύκλιο είναι ενδεικτική αποδεικνύεται από το γεγονός ότι δεν περιλαμβάνεται σε αυτή η ευθύνη του αποκτώντος επιχείρηση κατά τις διατάξεις του άρθρου 479 του Αστικού Κώδικα. Ως εκ τούτου απαιτείται ενδελεχής έρευνα για τον εντοπισμό των συνυποχρέων προσώπων, όπου δε είναι απαραίτητο πρέπει να παρέχεται προς το δικαστικό τμήμα η βοήθεια του τομέα του φορολογικού ελέγχου.
Σημειώνεται ότι τα φυσικά πρόσωπα που έχουν αστική ευθύνη έναντι του Δημοσίου, ως συνυπόχρεα με τον πρωτοφειλέτη, έχουν και την ποινική ευθύνη του άρθρου 25 νόμου 1882/1990, όπως αυτό ισχύει σήμερα, λόγω μη καταβολής των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Όμως ποινική ευθύνη, σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, λόγω μη καταβολής των ληξιπρόθεσμων οφειλών , μπορεί να έχουν και άλλα πρόσωπα και μάλιστα για μεγαλύτερο εύρος οφειλών.
4. Είσπραξη πριν τη λήψη αναγκαστικών μέτρων.
Το Γραφείο Είσπραξης Ληξιπροθέσμων Οφειλών, με σωστή γραπτή, τηλεφωνική ή προφορική επικοινωνία με τους οφειλέτες ή τα συνυπόχρεα πρόσωπα, μόλις η οφειλή καταστεί ληξιπρόθεσμη ή και σε μεταγενέστερο στάδιο, πρέπει να καταβάλλει προσπάθεια είσπραξής της πριν τη λήψη μέτρων είσπραξης.
5. Εξυπηρέτηση – διευκόλυνση οφειλετών.
5.1. Χορήγηση διευκολύνσεων.
Σε όσους οφειλέτες (ή συνυπόχρεα πρόσωπα) επικαλούνται πρόσκαιρη αδυναμία άμεσης εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους να τους χορηγείτε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 13 – 21 του ν.2648/1998.
5.2. Αριθμός δόσεων με αντικειμενικά κριτήρια.
Οι διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής χορηγούνται αντικειμενικά με βάση τα κριτήρια και τους συντελεστές βαρύτητας των άρθρων 16 και 17 του ν.2648/1998 (ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων της κάθε διευκόλυνσης εξαρτάται από το άθροισμα των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων).
5.3. Αρμόδια όργανα για τη χορήγηση της διευκόλυνσης.
Αρμόδια όργανα για τη χορήγηση της διευκόλυνσης είναι:
α) ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. για βασικές οφειλές μέχρι 200.000 ευρώ.
β) ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ., μετά από γνώμη του υποδιευθυντή (φορολογικών διαδικασιών) και του προϊσταμένου του δικαστικού τμήματος (ή του αναπληρωτή προϊσταμένου και του υπευθύνου του δικαστικού γραφείου για τις Δ.Ο.Υ. Β΄ τάξεως) για βασικές οφειλές άνω των 200.000 ευρώ και μέχρι 600.000 ευρώ.
γ) ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Παροχής Διευκολύνσεων (άρθρου 15 ν.2648/1998), για βασικές οφειλές άνω των 600.000 ευρώ.
5.4. Πόσες φορές χορηγείται διευκόλυνση για την ίδια οφειλή.
Για την ίδια οφειλή μπορεί να χορηγηθούν μέχρι τρεις διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής, η πρώτη και η δεύτερη σύμφωνα με το άθροισμα των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων και η τρίτη με δόσεις όσες οι υπόλοιπες της δεύτερης.
5.5. Αυξημένο ποσό πρώτης δόσης.
Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η πρώτη δόση μπορεί να είναι αυξημένη ανάλογα με την αιτία που ζητείται η διευκόλυνση, όπως διευκόλυνση για αναστολή εκτέλεσης αναγκαστικού μέτρου ή δικαστικού μέτρου ή για χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας ή για θεώρηση στοιχείων.
5.6. Επανεξέταση αιτήματος για αύξηση του αριθμού των δόσεων.
Οφειλέτης που για πραγματικούς λόγους αδυνατεί να συμμορφώνεται στις μηνιαίες δόσεις που του χορηγήθηκαν μπορεί να ζητήσει άπαξ επανεξέταση για αύξηση του αριθμού των δόσεων κατά τη διάρκεια της πρώτης ή της δεύτερης διευκόλυνσης, εφόσον καταβάλει τουλάχιστον την πρώτη δόση της αρχικής διευκόλυνσης. Το αίτημα αυτό εξετάζεται από την Επιτροπή του άρθρου 15 ν. 2648/1998, ανεξαρτήτως ύψους οφειλής για την οποία ζητείται επανεξέταση και πρέπει να υποβληθεί μέσα σε δύο μήνες από την τελευταία εμπρόθεσμη πληρωμή δόσης της αρχικής διευκόλυνσης.
5.7. Παράβολο για εξέταση της αίτησης.
Για την εξέταση της αίτησης διευκόλυνσης από κάθε αρμόδιο όργανο απαιτείται η καταβολή παραβόλου υπέρ του Δημοσίου ποσοστού πέντε τοις χιλίοις επί της βασικής οφειλής που ζητείται διευκόλυνση, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εννιακοσίων (900) €. Για την εξέταση της αίτησης επανεξέτασης δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου, εκτός κι αν υπάρχουν στην επανεξέταση οφειλές που εξετάζονται για πρώτη φορά, οπότε καταβάλλεται παράβολο μόνο για το τμήμα των οφειλών αυτών.
5.8.Διατάξεις διευκολύνσεων.
Οι διατάξεις για τις διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής περιέχονται στα άρθρα 13-21 του νόμου 2648/1998 όπως αυτά ισχύουν σήμερα και επισυνάπτονται στην παρούσα ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ΄.
5.9. Ρύθμιση χρεών πτωχών οφειλετών.
Να στείλετε γραπτή ειδοποίηση σε όλους τους πτωχούς οφειλέτες της Δ.Ο.Υ. σας που δεν έχουν ρυθμίσει τα χρέη τους προς το Δημόσιο και να τους ενημερώσετε ότι έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν ευνοϊκό εξωπτωχευτικό συμβιβασμό των χρεών τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην ΠΟΛ 1118/2003.
5.10. Πληρωμή με τραπεζικές πιστωτικές κάρτες.
Να μεριμνήσετε για τη σωστή λειτουργία του εγκατεστημένου μηχανήματος P.O.S. (πληρωμή με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες) και τη σωστή πληροφόρηση των οφειλετών για τη συγκεκριμένη διαδικασία πληρωμής χωρίς μεταφορά μετρητών ή κατάθεση επιταγών (αφορά κυρίως πληρωμές μικρών και μεσαίων οφειλών), αλλά και για την εκμάθηση της χρήσης του συστήματος αυτού τουλάχιστον από δύο υπαλλήλους της υπηρεσίας σας, πέραν του διαχειριστή ή του ταμία.
6. Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας.
6.1. Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας.
Να διευκολύνετε τους οφειλέτες και να τους χορηγείτε αποδεικτικό ενημερότητας εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 26 του ν. 1882/1990 όπως αυτό ισχύει σήμερα.
6.2. Ποιος θεωρείται ενήμερος για χορήγηση αποδεικτικού.
Ενήμερος για χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας είναι σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις όποιος:
α) έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του περί υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, και δηλώσεων απόδοσης φόρου προστιθέμενης αξίας.
β) έχει εξοφλήσει ή τακτοποιήσει κατά νόμιμο τρόπο (με αναστολή είσπραξης που έχει χορηγηθεί από το δικαστήριο ή με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, που έχει χορηγηθεί από τα κατά νόμο αρμόδια όργανα ή με νομοθετική ρύθμιση) , τις μέχρι τη χρονολογία έκδοσης του αποδεικτικού βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς το Δημόσιο, ή έχει καταθέσει εγγυητική επιστολή τράπεζας ή άλλου πιστωτικού ιδρύματος, η οποία διασφαλίζει την καταβολή της οφειλής μαζί με τις προσαυξήσεις της, (διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 29 του ν. 3296/2004 - ΦΕΚ 253 Α΄/2004).
γ) δεν έχει δέσμευση περί μη χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας για άλλο λόγο, όπως, λήψη μέτρων σε βάρος του για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Δημοσίου (άρθρο 14 ν. 2523/1997), οπότε δεν χορηγείται ΑΦΕ για μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων, εντολή μη χορήγησής του από τελωνείο λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών προς αυτό , εντολή μη χορήγησης από Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ.
6.3. Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου.
Να προβαίνετε σε σωστή χρήση και όχι κατάχρηση της δυνατότητας που σας παρέχεται από τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 12 του άρθρου 46 του ν.3220/2004 για μη χορήγηση Α.Φ.Ε. για μεταβίβαση ακινήτου, στη περίπτωση που έχει χορηγηθεί αναστολή στα πλαίσια άσκησης προσφυγής ή ανακοπής, διευκολύνοντας όμως κάθε φορά τον οφειλέτη, εφόσον διαπιστώνετε ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις της ίδιας παραγράφου, όπως αυτή συμπληρώθηκε με τις διατάξεις της παρ.2 του αρ.29 του ν.3296/04, ήτοι τα εναπομένοντα ακίνητα διασφαλίζουν με την καθαρή τους αξία το σύνολο της αμφισβητούμενης οφειλής. Την ίδια έρευνα πρέπει να πραγματοποιείτε και στην περίπτωση που δεν υφίσταται αναστολή, ο οφειλέτης συμμορφώνεται σε χορηγηθείσα διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή ρύθμιση, ζητά όμως αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου.
6.4. Χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων.
Στην περίπτωση που, μετά από συμμόρφωση σε ρύθμιση ή διευκόλυνση, χορηγείτε αποδεικτικό ενημερότητας για είσπραξη απαιτήσεων από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, να ορίζετε, κατά την κρίση σας, ποσοστό παρακράτησης της εισπραττόμενης απαίτησης, το οποίο όμως πρέπει να είναι ανάλογο του ύψους της οφειλής και της εισπραττόμενης κάθε φορά απαίτησης, ώστε να μπορεί ο οφειλέτης σας να ανταποκρίνεται και στις λοιπές υποχρεώσεις του. Αν όμως οι απαιτήσεις του οφειλέτη είναι κατά του Δημοσίου (με τη στενή έννοια) , τότε αυτές συμψηφίζονται κατά τις διατάξεις του άρθρου 83 μέχρι του ποσού της οφειλής, οι δε προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής αυτής υπολογίζονται μέχρι το χρονικό σημείο συνάντησης των αμοιβαίων απαιτήσεων.
6.5. Διατάξεις.
Το κείμενο του άρθρου 26 ν.1882/1990, όπως αυτό ισχύει σήμερα, καθώς και της ΑΥΟ 1109793/6134-11/0016/24-11-1999 (ΦΕΚ 2134 Β΄) όπως αυτή έχει τροποποιηθεί ή συμπληρωθεί μεταγενέστερα και ισχύει σήμερα, επισυνάπτονται στην παρούσα ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ΄.
7. Λήψη μέτρων.
7.1. Άμεση λήψη μέτρων.
Να προβαίνετε στην άμεση λήψη των αναγκαίων αναγκαστικών μέτρων είσπραξης σε βάρος των οφειλετών που δεν πληρώνουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους ή δεν συμμορφώνονται στις διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής ή στη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Επισημαίνεται όμως ότι σε κάθε περίπτωση λήψης αναγκαστικού μέτρου είσπραξης σε βάρος οφειλέτη ή συνυποχρέου προσώπου θα γίνεται γραπτή ενημέρωση πριν τη λήψη αυτού και θα παρέχετε εύλογο αλλά ακριβώς καθορισμένο χρονικό διάστημα για την τακτοποίηση της οφειλής (ειδοποίηση προ κατάσχεσης, προ πλειστηριασμού, προ ποινικής δίωξης, κλπ).
7.2. Αντικειμενικότητα στη λήψη μέτρων είσπραξης και αποδοτικότητα αυτών.
Η λήψη των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης πρέπει να γίνεται χωρίς διακρίσεις. Τα κριτήρια για τη λήψη των μέτρων πρέπει να είναι απολύτως αντικειμενικά, ήτοι να σχετίζονται με το ύψος της οφειλής ή την παλαιότητα αυτής ή το είδος αυτής και ποτέ επιλεκτικά (να μη σχετίζονται με το πρόσωπο του οφειλέτη).΄Οσον αφορά την αποδοτικότητα των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης πρέπει τα μέτρα που θα λαμβάνονται να επιφέρουν άμεση είσπραξη της οφειλής και όχι απλώς να λαμβάνονται μέτρα μόνο για τη διακοπή ή αναστολή της παραγραφής. Επίσης πρέπει τα μέτρα αυτά να έχουν το μικρότερο δυνατό κόστος για τον οφειλέτη και κατ’ επέκταση για το Δημόσιο. Ακολουθούν ενδεικτικά παραδείγματα λήψης μέτρων σύμφωνα με τα παραπάνω:
α) Για μικρού ύψους οφειλές επιλέγεται η κατάσχεση στα χέρια τρίτων αντί της κατάσχεσης ή του πλειστηριασμού ακινήτων σημαντικής αξίας.
β) Επί πολλών ακινήτων, παραγγελία κατάσχεσης εκδίδεται σε βάρος ακινήτου ελεύθερου βαρών, του οποίου η αξία είναι μεν μεγαλύτερη της οφειλής, όχι όμως πολλαπλάσια αυτής, ενέργεια που εδράζεται στην αρχή της αναλογικότητας.
γ) Επειδή η κατάσχεση πρέπει να γίνεται με στόχο, όχι μόνο τη διακοπή της παραγραφής αλλά κυρίως, για να επιφέρει άμεση είσπραξη, το προς κατάσχεση ακίνητο πρέπει να επιλέγεται ώστε, σε περίπτωση που ο οφειλέτης εξακολουθεί να μη συμμορφώνεται, να υπάρχει δυνατότητα άμεσης έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού (εντός των προθεσμιών που ορίζονται από τις σχετικές διατάξεις).
δ) Επί κατάσχεσης ακινήτων τα οποία αποφέρουν εισόδημα από μισθώματα γίνεται ταυτόχρονα και κατάσχεση των μισθωμάτων στα χέρια του ενοικιαστή (στο σύνολό τους ή κατά ποσοστό αυτών), ώστε να υπάρχει άμεση είσπραξη της οφειλής.
ε) Επί οφειλετών επιτηδευματιών (φυσικών ή νομικών προσώπων) να επιλέγεται η κατάσχεση απαιτήσεών τους στα χέρια τρίτων, όπως κατάσχεση των απαιτήσεων στα χέρια πελατών της επιχείρησης, εφόσον αυτές αποδεικνύονται από τα βιβλία της επιχείρησης ή από άλλη αιτία (συμβάσεις, εκχωρήσεις κ.λπ.). Για τον εντοπισμό των απαιτήσεων αυτών θα πρέπει να διεξάγεται ενδελεχής έρευνα και να παρέχεται, όπου αυτό είναι απαραίτητο, η βοήθεια του φορολογικού ελέγχου για τον εντοπισμό τους.
στ) Στους κατ’ επανάληψη μη συνεπείς οφειλέτες μπορεί να περιλαμβάνονται, μεταξύ των μέτρων είσπραξης, η κατάσχεση στα χέρια πιστωτικών ιδρυμάτων καθώς και η κατάσχεση απαιτήσεων κατ’ άρθρο 31 του Κ.Ε.Δ.Ε. με τους περιορισμούς όμως του άρθρου αυτού, όπως η μη κατάσχεση μισθού ή σύνταξης που είναι κατώτερη των 1.000€ ανά μήνα. Για τις συγκεκριμένες κατασχέσεις δεν απαιτείται η προηγούμενη ενημέρωση του οφειλέτη.
7.3. Αίτηση για ποινική δίωξη λόγω μη καταβολής των ληξιπροθέσμων.
Υποχρεωτική από το νόμο για όλους τους οφειλέτες άνω των 10.000 ευρώ είναι η υποβολή αίτησης στον αρμόδιο εισαγγελέα για την άσκηση ποινικής δίωξης λόγω μη καταβολής των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέσα στο διάστημα που ορίζεται στις διατάξεις του άρθρου 25 ν. 1882/ 1990, όπως αυτό ισχύει σήμερα. Πρέπει να επισημαίνεται όμως στους οφειλέτες ότι η διαδικασία της ποινικής δίωξης αναστέλλεται αν συμμορφώνονται σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής της οφειλής τους ή σε ρύθμιση.
8. Λήψη μέτρων για μη ληξιπρόθεσμα χρέη.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως βεβαίωση μεγάλου ύψους οφειλής σε σχέση με την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, κίνδυνος ζημίας του Δημοσίου από τη μη άμεση διασφάλιση της οφειλής κ.λπ., πρέπει να ενεργοποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 8 του Κ.Ε.Δ.Ε. (λήψη μέτρων για μη ληξιπρόθεσμα χρέη), με προτίμηση την εγγραφή υποθήκης σε ακίνητο ελεύθερο βαρών.
9. Οδηγίες για τη λήψη μέτρων είσπραξης.
Οδηγίες για τη λήψη μέτρων είσπραξης, έχουν δοθεί κατά διαστήματα με εγκυκλίους τις οποίες πρέπει να εφαρμόζετε. Χρήσιμο βοήθημα για τη λήψη μέτρων, αναγκαστικών ή δικαστικών για τα ληξιπρόθεσμα χρέη, διασφαλιστικών για μη ληξιπρόθεσμα χρέη κλπ, αποτελεί το βιβλίο « Ανάλυση διατάξεων του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων» ISBN 978-960-7873-10-1, που εκδόθηκε από τη ΣΕΥΟΟ το 2008 και σας έχει διανεμηθεί.
10. Εσωτερικές διαδικασίες.
10.1. Ειδική παρακολούθηση οφειλετών άνω των 50.000 ευρώ.
Οι προϊστάμενοι των Δ.Ο.Υ. να παρακολουθήσετε προσωπικά με τη χρέωση σε συγκεκριμένους υπαλλήλους (όχι μόνο του δικαστικού τμήματος), υποθέσεις οφειλετών άνω των 50.000 ευρώ, οι οποίοι θα ερευνήσουν για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συνυποχρέων προσώπων ή απαιτήσεών τους κατά του Δημοσίου ή τρίτων και θα σας ενημερώνουν σε τακτά χρονικά διαστήματα για την πορεία είσπραξης της οφειλής του κάθε οφειλέτη χωριστά.
10.2. Έρευνα για τους πίνακες κατάταξης.
Ο προϊστάμενος του δικαστικού τμήματος να ελέγξει όλες τις περιπτώσεις αναγκαστικών πλειστηριασμών περιουσιακών στοιχείων οφειλετών, που επισπεύστηκαν από το Δημόσιο ή τρίτους, για τους οποίους έχετε αναγγελθεί, προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι σχετικοί πίνακες κατάταξης έχουν τελεσιδικήσει , ώστε να εισπραχθούν άμεσα τα ποσά για τα οποία έχει καταταγεί το Δημόσιο. Επίσης ο ίδιος προϊστάμενος να εξετάσει τη δυνατότητα αναζήτησης των ποσών που έχει καταταγεί το Δημόσιο και πριν την τελεσιδικία των πινάκων κατάταξης (σχετικές εγκύκλιες ΠΟΛ 1382/2004 και ΠΟΛ 1071/2004).
10.3. Αναγγελία για χρέη πτωχών οφειλετών.
Για τους πτωχούς οφειλέτες να ελεγχθεί από τον προϊστάμενο του δικαστικού τμήματος, εάν υπάρχουν οφειλές για τις οποίες δεν έχει γίνει αναγγελία στο σύνδικο της πτώχευσης και στο Γραμματέα Πρωτοδικών και ελλείψει συνδίκου στο Γραμματέα Πρωτοδικών ή τον εκκαθαριστή επιχείρησης και να γίνουν άμεσα οι σχετικές αναγγελίες, αλλά και να ερευνηθούν οι περιπτώσεις που έχει γίνει εκποίηση περιουσιακών στοιχείων από το σύνδικο ή τον εκκαθαριστή και εάν το Δημόσιο έχει καταταγεί, ώστε να αναζητηθεί το προϊόν της κατάταξης. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται ως προς τον έλεγχο της πορείας των πτωχεύσεων για να αποφευχθεί ο κίνδυνος παραγραφών, όπως με την ολοκλήρωση του πτωχευτικού συμβιβασμού, την ανάκληση της πτωχευτικής απόφασης κλπ.
10.4. Οφειλές από δάνεια που είχαν χορηγηθεί με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για οφειλές από δάνεια που είχαν χορηγηθεί με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου (βεβαιωμένα στο λογαριασμό ΚΑΧΚΕΕΔ) που πρέπει να αναζητηθούν και να ελεγχθούν οι συμβάσεις χορήγησής τους, ώστε να εντοπιστούν τυχόν συνεγγυητές των δανείων ή εμπράγματες ασφάλειες επί των δανείων αυτών. Σχετικές οδηγίες για το θέμα αυτό έχουν δοθεί με την εγκύκλιο 1002272/174-24/0016/10-1-2006.
10.5. Οφειλές από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων.
Ειδικά για οφειλές από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων δεν θα λαμβάνονται μέτρα σε βάρος του συζύγου στο όνομα του οποίου έχει βεβαιωθεί ο φόρος παρά μόνο μετά το διαχωρισμό της οφειλής , σύμφωνα με τα στοιχεία του τμήματος εισοδήματος, ώστε τα μέτρα να λαμβάνονται σε βάρος του προσώπου και της περιουσίας του πράγματι υπόχρεου. Επίσης από το ίδιο αρχείο να γίνεται έρευνα στις υποβαλλόμενες δηλώσεις και λοιπά συνυποβαλλόμενα ή αυτοτελώς υποβαλλόμενα έντυπα για τον εντοπισμό εισοδημάτων ή περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών που θα σας βοηθήσουν στη λήψη μέτρων για την είσπραξη ή διασφάλιση της οφειλής όχι μόνο από φόρο εισοδήματος αλλά και από οποιαδήποτε άλλη αιτία.
10.6. Αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη.
Να ενεργοποιήσετε, όπου κρίνετε απαραίτητο, την αμοιβαία συνδρομή στην είσπραξη, μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε εφαρμογή της ευρωπαϊκής οδηγίας 2002/94, που ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία ως άρθρο 13 ν. 3052/2002 (ΦΕΚ 221/Α) και Α.Υ.Ο.Ο. Τ. 3383/243/Α0019/22.7.2003 (ΦΕΚ 1068/Β΄). Στην αμοιβαία συνδρομή η Ελλάδα ως αιτούσα αρχή μπορεί να ζητήσει από άλλο κράτος-μέλος (αρμόδια Αρχή) ενέργειες όπως αίτηση πληροφοριών, αίτηση κοινοποίησης, αίτηση είσπραξης ή λήψης εξασφαλιστικών μέτρων, για οφειλές υπερ του Ελληνικού Δημοσίου, κυρίως από φόρους εισοδήματος, περιουσίας, Φ.Π.Α. και Φ.Κ.Ε.
Σχετικές οδηγίες ως προς το θέμα αυτό παρασχέθηκαν στις Δ.Ο.Υ. με την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1117/2004 (το κείμενο της οποίας επισυνάπτεται ως ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε΄).
11. Αξιοποίηση της βοήθειας του τομέα του φορολογικού ελέγχου προς τον τομέα είσπραξης.
Να αξιοποιήσετε πλήρως τη βοήθεια του τομέα του φορολογικού ελέγχου της υπηρεσίας σας, προς τον τομέα της είσπραξης των εσόδων (έχει θεσμοθετηθεί με τις διατάξεις του Π.Δ. 2/1999, απόσπασμα του οποίου επισυνάπτεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄ της παρούσας), με τις παρακάτω ενέργειες:
11.1. Πριν την έναρξη του προσωρινού ή τακτικού φορολογικού ελέγχου ο αρμόδιος ελεγκτής , μεταξύ των στοιχείων του φακέλου της υπόθεσης, συμπεριλαμβάνει και σημείωμα του δικαστικού τμήματος της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. για το ύψος των βεβαιωμένων και ληξιπροθέσμων χρεών του ελεγχόμενου ή αντίγραφο της εικόνας των οφειλών του, όπως αυτό εκτυπώνεται από το μηχανογραφικό σύστημα, με την προϋπόθεση ότι θα συμπληρώνονται και οι τυχόν οφειλές του σε άλλες Δ.Ο.Υ., πέραν της αρμόδιας για τη φορολογία εισοδήματος, το οποίο θα παραλαμβάνει σε δύο αντίγραφα.
11.2. Με βάση το σημείωμα αυτό θα υπενθυμίζει στον ελεγχόμενο τις βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές του, παραδίδοντάς του το ένα αντίγραφο του σημειώματος και θα τον ενημερώνει να προβεί στην τακτοποίησή τους εντός του εύλογου και συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος που θα έχει οριστεί από το δικαστικό τμήμα της Δ.Ο.Υ., με επισημείωση επί του σημειώματος αυτού. Το σημείωμα αυτό δεν θα παραδίδεται στον ελεγχόμενο, αλλά θα παραμένει στο φάκελο του ελέγχου μόνο στην περίπτωση που το σύνολο των ληξιπροθέσμων οφειλών έχει υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση ή σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, ο δε φορολογούμενος συμμορφώνεται απόλυτα σε αυτές.
11.3. Ο ελεγκτής θα ερευνά και θα εντοπίζει με βάση όλα τα διαθέσιμα σε αυτόν στοιχεία (βιβλία επιχείρησης, υποβληθείσες δηλώσεις κ.λπ.) τις τυχόν απαιτήσεις του οφειλέτη ελεγχόμενου προς τρίτα πρόσωπα ή προς το δημόσιο ή προς επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή πρόσωπα στα οποία έχει χορηγήσει δάνεια και θα συμπληρώνει το σχετικό πίνακα του κατά περίπτωση οικείου ειδικού εντύπου πληροφοριών περιουσιακών στοιχείων (φυσικών ή νομικών προσώπων) από τα επισυναπτόμενα στην παρούσα υποδείγματα των εντύπων αυτών, τα οποία και προβλέπονται από το Π.Δ. 2/1999.
11.4. Περαιτέρω, εφόσον ο ελεγκτής δεν εντοπίσει καθόλου τέτοιες απαιτήσεις ή εντοπίσει απαιτήσεις που όμως δεν υπερβαίνουν το ύψος των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών του ελεγχόμενου, θα συμπληρώνει με σχολαστικότητα, κατά το δυνατόν πληρέστερα και με βάση πάντα τα διαθέσιμα σ’ αυτόν στοιχεία στο πλαίσιο του ελέγχου που διενεργεί, το παραπάνω ειδικό έντυπο και σε όλους τους υπόλοιπους πίνακες και ενδείξεις (διαφορετικά δεν θα συμπληρώνονται οι υπόλοιποι πίνακες και ενδείξεις). Ειδικότερα ως προς την αξία των κινητών περιουσιακών στοιχείων θα αναγράφεται η κατ’ εκτίμηση αξία αυτών, προσεγγίζοντας την πραγματική τρέχουσα (εμπορική) αξία.
11.5. Στη συνέχεια το έντυπο αυτό θα υπογράφεται από τον ελεγκτή και θα παραδίδεται, εντός πέντε ημερών από την έναρξη του ελέγχου στον επόπτη ελέγχου για υπογραφή και απ’ αυτόν θα παραδίδεται αμέσως στο δικαστικό τμήμα για τις περαιτέρω ενέργειές του.
11.6. Τα παραπάνω ειδικά έντυπα θα συμπληρώνονται υποχρεωτικά σε όλους τους πίνακες και τις ενδείξεις τους, όταν:
α) υφίστανται βεβαιωμένα και ληξιπρόθεσμα χρέη άνω των 20.000 ευρώ (βασική βεβαιωμένη οφειλή), που δεν έχουν υπαχθεί σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή σε νομοθετική ρύθμιση ή, αν είχαν υπαχθεί ο οφειλέτης την έχει απωλέσει λόγω μη συμμόρφωσης.
β) υφίστανται βεβαιωμένα ληξιπρόθεσμα χρέη άνω των 70.000 ευρώ (βασική βεβαιωμένη οφειλή) ανεξάρτητα από το αν ο οφειλέτης έχει υπαχθεί σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή σε νομοθετική ρύθμιση και ανεξάρτητα από το αν συμμορφώνεται σ’ αυτή.
γ) Σε περίπτωση μη ύπαρξης βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων οφειλών ή ύπαρξης μικρότερων από τα παραπάνω όρια, όμως με το πέρας του ελέγχου, διαπιστώνεται ότι τα τελικά συνολικά ποσά κύριων φόρων, πρόσθετων φόρων, τελών και εισφορών, για όλες τις ελεγχθείσες χρήσεις πριν το συμβιβασμό υπερβαίνουν τα 150.000 ευρώ.
Στην τελευταία αυτή (γ) περίπτωση, τα πιο πάνω ειδικά έντυπα επισυνάπτονται στην οικεία έκθεση ελέγχου φορολογίας εισοδήματος, αντίγραφο δε αυτών παραδίδεται στο δικαστικό τμήμα της Δ.Ο.Υ. ή εφόσον η ταμειακή βεβαίωση ενεργείται σε άλλη Δ.Ο.Υ., αποστέλλεται στο δικαστικό τμήμα της Δ.Ο.Υ. αυτής.
11.7. Η περίπτωση ύπαρξης βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων χρεών άνω των 50.000 ευρώ (βασική βεβαιωμένη οφειλή) που δεν έχουν υπαχθεί σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή σε νομοθετική ρύθμιση ή έχουν υπαχθεί και ο οφειλέτης απώλεσε το ευεργέτημα αυτών, θα αποτελεί κριτήριο για την άμεση έκδοση εντολής προσωρινού ή προληπτικού ελέγχου κατά περίπτωση.
11.8. Κατά τη διενέργεια του φορολογικού ελέγχου θα εντοπίζονται, για τις παραβάσεις ή τις φορολογικές διαφορές που προκύπτουν, και τα συνυπόχρεα με τον πρωτοφειλέτη πρόσωπα, όπως αυτά ενδεικτικά αναφέρονται στην εγκύκλιο ΠΟΛ. 1103/2004 και τα οποία στη συνέχεια θα αναγράφονται υποχρεωτικά στους χρηματικούς καταλόγους βεβαίωσης των οφειλών.
11.9. Όλα τα παραπάνω της ενότητας 11 εφαρμόζονται υποχρεωτικά και στους προσωρινούς και τακτικούς φορολογικούς ελέγχους που διενεργούνται από τα Δ.Ε.Κ. και Π.Ε.Κ.
11.10. Οι προϊστάμενοι των Ελεγκτικών Κέντρων να ενημερώσουν σχετικά τα στελέχη των υπηρεσιών τους, προκειμένου να εφαρμόζουν όσα ορίζονται παραπάνω, ώστε να μη συσσωρεύονται βεβαιωμένα ληξιπρόθεσμα χρέη τα οποία δεν εισπράττονται έγκαιρα και μεταφέρονται κάθε φορά από το προηγούμενο έτος στο επόμενο ή καθίστανται ανεπίδεκτα είσπραξης αμέσως μετά τη βεβαίωσή τους.
12. Γενικά
12.1. Στην απόδοση των μέτρων είσπραξης των εσόδων που δεν καταβάλλονται εμπρόθεσμα (ληξιπρόθεσμα χρέη) συμβάλλει σημαντικά η ορθότητα σύνταξης (από τη βεβαιούσα Αρχή) των νόμιμων τίτλων είσπραξης. Επίσης συμβάλλει θετικά στην άμεση είσπραξη η αναγραφή στους χρηματικούς καταλόγους εκτός των πρωτοφειλετών και των συνυποχρέων προσώπων (των προσώπων που ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία για την πληρωμή ολόκληρου ή μέρους του εσόδου που προσδιορίζεται στο νόμιμο τίτλο είσπραξης), που συντάσσονται από τη βεβαιούσα Αρχή και αποστέλλονται στο τμήμα Εσόδων της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. Η ανωτέρω διαδικασία, ενώ ορίζεται ρητά στο άρθρο 55 του Π.Δ.16/89 (ΦΕΚ 6 Α/1989 Κανονισμός Λειτουργίας των ΔΟΥ), δεν τηρείται πάντοτε από τις βεβαιούσες Αρχές, (ενώ είναι σχετικά εύκολο να εξευρεθούν τα συνυπόχρεα πρόσωπα κατά το χρόνο του ελέγχου ή της σύνταξης των χρηματικών καταλόγων), με αποτέλεσμα να παρέρχεται μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να κινηθεί η διαδικασία για τη λήψη μέτρων είσπραξης σε βάρος τους (δεν δεσμεύεται ούτε η χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας ) και να μεταφέρεται η ευθύνη της έρευνας για την ανεύρεση των συνυποχρέων προσώπων στα δικαστικά τμήματα των Δ.Ο.Υ. Πολλές οφειλές από φορολογικά έσοδα δεν θα είχαν καταστεί επισφαλείς ή ανεπίδεκτες είσπραξης αν είχε γίνει εξ αρχής ο εντοπισμός και η αναγραφή των στοιχείων των συνυποχρέων προσώπων (ιδίως οφειλές Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ο.Ε., Κοινοπραξιών κ.λπ.).
Δεδομένου ότι το ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών που υφίσταται σήμερα στις Δ.Ο.Υ. από φορολογικά έσοδα είναι αρκετά σημαντικό και αυξάνεται κάθε χρόνο, απαιτείται να καταβληθεί από τις υπηρεσίες σας κάθε δυνατή προσπάθεια για ορθή σύνταξη των χρηματικών καταλόγων, αλλά και να παρασχεθεί κάθε βοήθεια στα δικαστικά τμήματα των Δ.Ο.Υ. για έρευνα προς εντοπισμό συνυποχρέων προσώπων στις ήδη ληξιπρόθεσμες οφειλές.
12.2. Τα παραπάνω θα παρακολουθούνται από τους αρμόδιους Οικονομικούς Επιθεωρητές, και θα αξιολογείται η επί μέρους λειτουργία και αποδοτικότητα των Γραφείων Είσπραξης Ληξιπροθέσμων Οφειλών, κατά την ετήσια επιθεώρηση της Δ.Ο.Υ.
Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στην παρακολούθηση των Δ.Ο.Υ. με μεγάλο εισπράξιμο υπόλοιπο ληξιπρόθεσμων οφειλών, για τις οποίες η παρακολούθηση της σωστής λειτουργίας των Γραφείων Είσπραξης Ληξιπροθέσμων Οφειλών θα γίνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα τόσο από την οικονομική Επιθεώρηση, όσο και από την Κ.Υ.
Ακριβές αντίγραφο Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
Η Προϊσταμένη της Γραμματείας ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΝΤ. ΜΠΕΖΑΣ
