ΘΕΜΑ: Σύναψη νέας Διμερούς Συμφωνίας Κοινωνικής Ασφάλισης Ελλάδας- Αιγύπτου

Σας κοινοποιούμε το κείμενο του ν. 4698/2020 (ΦΕΚ 122/Α/22-06-2020) με τον οποίο κυρώθηκε η νέα Διμερής Συμφωνία Κοινωνικής Ασφάλισης «κλασικού τύπου» μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου καθώς και ο Διοικητικός Κανονισμός εφαρμογής της.

Η νέα Συμφωνία η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1 η Σεπτεμβρίου 2020, αντικαθιστά την προηγούμενη Συμφωνία «ειδικού τύπου» (ν.1595/1986 – ΦΕΚ 66/Α/19.05.1986) και στηρίζεται στις βασικές κοινωνικοασφαλιστικές αρχές των Διμερών Συμβάσεων, δηλαδή:

 στην ισότητα ασφαλιστικής μεταχείρισης των προσώπων που καταλαμβάνονται από την Συμφωνία και στα δύο Κράτη,

 στον συνυπολογισμό των περιόδων ασφάλισης που πραγματοποιήθηκαν στα δύο αντισυμβαλλόμενα κράτη για τη χορήγηση συνταξιοδοτικών παροχών,

 στον αναλογικό επιμερισμό των παροχών και

 στην ελεύθερη εξαγωγή παροχών στο κράτος διαμονής του δικαιούχου.

ΤΟ ΜΕΡΟΣ Ι ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ

Το άρθρο 1 περιλαμβάνει τους εννοιολογικούς ορισμούς της Συμφωνίας.

Το άρθρο 2 αναφέρεται στο υλικό πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας. Από ελληνικής πλευράς, η Συμφωνία εφαρμόζεται στη νομοθεσία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που καλύπτει τους ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ για τους κινδύνους γήρατος, αναπηρίας και επιζώντων (θανάτου). Από την αιγυπτιακή πλευρά, περιλαμβάνονται οι νομοθεσίες που καλύπτουν την ασφάλιση γήρατος, αναπηρίας και θανάτου στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της Αιγύπτου.

Το άρθρο 3 αναφέρεται στο προσωπικό πεδίο εφαρμογής, το οποίο καταλαμβάνει τους υπηκόους των δύο Συμβαλλόμενων Κρατών που υπάγονται ή υπήχθησαν οι ίδιοι καθώς και τα έμμεσα μέλη τους, στη νομοθεσία του ενός ή και των δύο Συμβαλλομένων Κρατών.

Το άρθρο 4 προβλέπει την ίση ασφαλιστική μεταχείριση όλων των προσώπων που αναφέρονται στο άρθρο 3, με τους υπηκόους του κάθε Συμβαλλόμενου Κράτους.

Στο άρθρο 5 προβλέπεται η εξαγωγή των συνταξιοδοτικών παροχών γήρατος, αναπηρίας, θανάτου, επιδόματος απολύτου αναπηρίας και εξωϊδρυματικού επιδόματος, οι οποίες καταβάλλονται στους δικαιούχους σε περίπτωση κατοικίας τους στην επικράτεια του άλλου συμβαλλόμενου κράτους, επιπλέον δε και στην περίπτωση κατοικίας ή προσωρινής διαμονής τους σε τρίτο κράτος, με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους δικούς του υπηκόους.

ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ.

Στο άρθρο 6 ορίζεται ο γενικός κανόνας της αρχής της εδαφικότητας σύμφωνα με την οποία ο μισθωτός ή ο μη μισθωτός υπάγεται στη νομοθεσία του συμβαλλόμενου κράτους στο έδαφος του οποίου ασκεί τη δραστηριότητά του.

Στα άρθρα 7, 8, 9 και 10 τίθενται ειδικοί κανόνες εξαίρεσης από τον ως άνω γενικό κανόνα, ως ακολούθως:

Το άρθρο 7 αναφέρεται στον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας σε περίπτωση προσωρινής απόσπασης του εργαζομένου στο έδαφος του άλλου συμβαλλόμενου κράτους, με ανώτατο χρονικό όριο το διάστημα των 24 μηνών για το μισθωτό και των 12 μηνών για τον μη μισθωτό. Μετά από έγκριση των αρμοδίων Αρχών (για την Ελλάδα Αρμόδια Αρχή: το Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων), δίνεται η δυνατότητα παράτασης επιπλέον 24 μηνών για τους μισθωτούς και 12 μηνών για τους μη μισθωτούς εργαζόμενους.

Ειδικότερα, για τους μη μισθωτούς, προβλέπεται ότι υπάγονται στη νομοθεσία του εδάφους όπου ασκείται η δραστηριότητά τους ακόμα και αν η κατοικία τους είναι στο άλλο συμβαλλόμενο κράτος, ενώ όταν ασκείται δραστηριότητα και στα δύο συμβαλλόμενα κράτη, υπάγονται στη νομοθεσία του κράτους κατοικίας τους.

Επιπλέον, στην περίπτωση της παράλληλης άσκησης μισθωτής εργασίας και αυτοτελούς δραστηριότητας και στα δύο συμβαλλόμενα κράτη, το πρόσωπο υπάγεται στη νομοθεσία του κράτους όπου ασκείται η μισθωτή εργασία.

Το άρθρο 8 αναφέρεται στον προσδιορισμό της εφαρμοστέας νομοθεσίας των προσώπων που απασχολούνται στον τομέα των διεθνών μεταφορών, τα οποία υπάγονται στη νομοθεσία του κράτους όπου βρίσκεται η έδρα του εργοδότη.

Στην περίπτωση προσώπων που ανήκουν στο πλήρωμα πλοίου ή απασχολούνται σε πλοίο υπό τη σημαία του ενός Συμβαλλόμενου Κράτους εφαρμόζεται η νομοθεσία αυτού του κράτους.

Διευκρινίζεται ότι τα πρόσωπα που εκτελούν εργασίες φόρτωσης, εκφόρτωσης, επισκευής και επίβλεψης πλοίου στο λιμάνι του άλλου συμβαλλόμενου κράτους υπάγονται στη νομοθεσία του Συμβαλλόμενου Κράτους όπου ανήκει το λιμάνι.

Το άρθρο 9 αναφέρεται στην ασφάλιση των δημοσίων και κρατικών υπαλλήλων.

Στο άρθρο 10 γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην ασφάλιση των απεσταλμένων εργαζομένων σε διπλωματικές και προξενικές αρχές, των μελών των οικογενειών τους και των απασχολούμενων ως οικιακών βοηθών τους, χωρίς να επηρεάζεται η εφαρμογή των διατάξεων της Συμφωνίας της Βιέννης περί Διπλωματικών και Προξενικών σχέσεων. Ειδικότερα οι ως άνω εργαζόμενοι οι οποίοι είναι επιτόπιο προσωπικό υπάγονται στη νομοθεσία του συμβαλλόμενου κράτους όπου βρίσκεται η διπλωματική αντιπροσωπεία, επιπλέον δε, δύνανται σε προθεσμία έξι (6) μηνών από την ημερομηνία έναρξης της εργασίας τους να επιλέξουν την υπαγωγή τους στη νομοθεσία του συμβαλλόμενου κράτους που είναι υπήκοοι.

Στο άρθρο 11 προβλέπεται η εξαίρεση προσώπων ή κατηγοριών προσώπων από την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 6 μέχρι και 10, κατόπιν κοινής συμφωνίας των αρμοδίων Αρχών των δύο κρατών.

Το άρθρο 12 προβλέπει το συνυπολογισμό χρόνου υποχρεωτικής ασφάλισης στην Αίγυπτο για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία.

ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΛΟΓΩ ΓΗΡΑΤΟΣ, ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ (ΘΑΝΑΤΟΥ).

Το άρθρο 13 αναφέρει την αρχή του συνυπολογισμού των περιόδων ασφάλισης που έχουν πραγματοποιηθεί στις δύο χώρες, με την προϋπόθεση ότι δεν συμπίπτουν, η οποία εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που το συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν θεμελιώνεται αυτοτελώς σε κάθε χώρα, δηλαδή μόνο με τις προϋποθέσεις που ορίζει η εθνική νομοθεσία κάθε κράτους.

Στην περίπτωση μη θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με συνυπολογισμό περιόδων ασφάλισης στα δύο συμβαλλόμενα κράτη, λαμβάνονται υπόψη περίοδοι ασφάλισης που έχουν τυχόν πραγματοποιηθεί σ’ ένα τρίτο κράτος με την προϋπόθεση ότι και τα δύο κράτη έχουν συνάψει με αυτό το τρίτο κράτος συμφωνία κοινωνικής ασφάλισης που περιέχει διατάξεις συνυπολογισμού χρόνου ασφάλισης.

Το άρθρο 14 ορίζει την ελάχιστη περίοδο ασφάλισης και κατοικίας για την εφαρμογή της αρχής του συνυπολογισμού, η οποία είναι 12 μήνες.

Στο άρθρο 15 περιγράφεται ο τρόπος υπολογισμού των παροχών σύμφωνα με την αιγυπτιακή νομοθεσία.

Στο άρθρο 16 περιγράφεται ο τρόπος υπολογισμού των παροχών σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Το πρόσωπο που θεμελιώνει δικαίωμα σε σύνταξη αυτοτελώς, λαμβάνει την αυτοτελή παροχή. Σε περίπτωση μη αυτοτελούς θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, εφαρμόζεται η αρχή του συνυπολογισμού του άρθρου 13 της Σύμβασης, με την προϋπόθεση της πραγματοποίησης ενός (1) έτους ασφάλισης (12 μηνών - 300 ημερών - στην περίπτωση των ναυτικών 360 ημερών) στην Ελλάδα.

Οι περίοδοι ασφάλισης που βεβαιώνει ο ξένος φορέας με προσαυξημένη διάρκεια, λαμβάνονται υπόψη μόνο ως προς την πραγματική τους διάρκεια.

Εάν το σύνολο υπερβαίνει τη μέγιστη διάρκεια που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για τη θεμελίωση δικαιώματος σε πλήρη παροχή, ο Ελληνικός Φορέας λαμβάνει υπόψη, για τον καθορισμό του ποσού, τη μέγιστη αυτή περίοδο αντί του συνόλου των πραγματοποιηθεισών περιόδων.

Αναλυτικές οδηγίες για τον υπολογισμό των συνταξιοδοτικών παροχών βάσει του ν.4387/2016, όπως ισχύει, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των Διμερών Συμβάσεων Κοινωνικής Ασφάλισης, έχουν δοθεί με την με ΑΠ: 37/01.07.2019 (ΑΔΑ:7Ζ43465ΧΠΙ-8ΞΟ) Εγκύκλιό μας.

ΤΟ ΜΕΡΟΣ IV ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ.

Το άρθρο 17 αναφέρεται στον Διοικητικό Κανονισμό για την εφαρμογή των διατάξεων της Διμερούς Συμφωνίας και στους Οργανισμούς Σύνδεσης κάθε συμβαλλόμενου κράτους , οι οποίοι είναι:

Όσον αφορά στην Ελλάδα: ο e-ΕΦΚΑ και όσον αφορά στην Αίγυπτο: τα Ταμείο Κοινωνικής Ασφάλισης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα “SIO”.

Το άρθρο 18 αναφέρεται στην αίτηση για την χορήγηση παροχών, η οποία υποβάλλεται σ’ ένα από τα δύο συμβαλλόμενα Κράτη και μπορεί να ζητηθεί η μετάθεσή της χρονικά.

Το άρθρο 19 αναφέρεται στην απευθείας καταβολή των παροχών σε χρήμα στους δικαιούχους από τους αρμόδιους Φορείς του κάθε συμβαλλόμενου Κράτους στο εθνικό τους νόμισμα και χωρίς την επιβολή κρατήσεων για διοικητικά έξοδα.

Το άρθρο 20 αναφέρεται στη διαδικασία και στις προθεσμίες υποβολής των αιτήσεων, προσφυγών ή άλλων εγγράφων. Επισημαίνεται ότι η ημερομηνία κατάθεσής τους στην αρμόδια Αρχή ή Φορέα στο ένα Συμβαλλόμενο Κράτος θεωρείται ως ημερομηνία κατάθεσης στην Αρχή ή στο Φορέα του άλλου κράτους.

Το άρθρο 21 αναφέρεται στη δωρεάν παροχή- κατόπιν αιτήματος προς τον αρμόδιο φορέα του άλλου συμβαλλόμενου κράτους, ιατρικών γνωματεύσεων και άλλων ιατρικών εγγράφων που βρίσκονται στην κατοχή του, όταν πρόκειται για συνταξιοδοτικό αίτημα αναπηρίας.

Στην περίπτωση δε που ο αρμόδιος Φορέας του ενός κράτους αιτείται τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων από τον αρμόδιο φορέα του συμβαλλόμενου κράτους, όπου διαμένει ο ενδιαφερόμενος ασφαλισμένος, επιβαρύνεται με τα έξοδα που έχουν πραγματοποιηθεί για την διενέργεια αυτών των εξετάσεων.

Το άρθρο 22 αναφέρεται στην απαλλαγή από έξοδα και θεωρήσεις πιστοποιητικών ή εγγράφων του ενός συμβαλλόμενου κράτους όταν απαιτούνται για την εφαρμογή της νομοθεσίας του άλλου συμβαλλομένου κράτους.

Το άρθρο 23 αναφέρεται στην προστασία των προσωπικών δεδομένων, η οποία διέπεται από την εθνική νομοθεσία κάθε Συμβαλλόμενου κράτους.

Το άρθρο 24 αναφέρεται στη διοικητική συνεργασία των αρμοδίων Αρχών, Οργανισμών Σύνδεσης και φορέων (όπου για την Ελλάδα είναι: ο Εθνικός Οργανισμός Κοινωνικής Ασφάλισης “e-ΕΦΚΑ” και για την Αίγυπτο: ο Εθνικός Οργανισμός για τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις “NOSI”), για την εφαρμογή της συμφωνίας, η οποία συνίσταται στην ανταλλαγή πληροφοριών, την αμοιβαία βοήθεια χωρίς επιβάρυνση και τη γενικότερη αλληλοενημέρωση για την εφαρμογή της Συμφωνίας και τα πιθανά προβλήματα που ενδεχομένως θα παρουσιαστούν.

Το άρθρο 25 αναφέρεται στη γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ των αρμοδίων φορέων και Αρχών, η οποία θα είναι η επίσημη γλώσσα κάθε κράτους ή τα αγγλικά.

Το άρθρο 26 ορίζει την επιλογή διαπραγματευτικής οδού στην περίπτωση διαφορετικής ερμηνευτικής προσέγγισης διατάξεων της Συμφωνίας μεταξύ των αρμοδίων Φορέων και Αρχών.

ΤΟ ΜΕΡΟΣ V ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Το άρθρο 27 αναφέρεται στις μεταβατικές διατάξεις. Επισημαίνεται ότι πριν την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας αναγνωρίζονται γεγονότα και περίοδοι ασφάλισης αλλά δεν γεννώνται δικαιώματα για λήψη παροχών.

Το άρθρο 28 ορίζει την ημερομηνία λήξης ισχύος της Συμφωνίας (31.08.2020) που είχε υπογραφεί μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου στις 16 Ιανουαρίου 1985, η οποία βασιζόταν στην μεταφορά εισφορών. Ωστόσο, δίνεται διάστημα μεταβατικής ισχύος του δικαιώματος υποβολής αίτησης μεταφοράς εισφορών, που έχουν καταβληθεί έως και 31.08.2020, στα πρόσωπα που έχουν ασφαλιστεί μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Σύμβασης (01.09.2020), εντός αποκλειστικής προθεσμίας 8 μηνών δηλ. μέχρι την 30.04.2021.

Το άρθρο 29 αναφέρει την ημερομηνία έναρξης ισχύος της Διμερούς Συμφωνίας, τη διάρκεια και τη διαδικασία καταγγελίας της, όπως και τη συμπλήρωση ή τροποποίησή της. Επισημαίνεται ότι σε ενδεχόμενη καταγγελία της Σύμβασης διατηρούνται τα κεκτημένα δικαιώματα. Επίσης, σε περίπτωση διαφοροποίησης στην ερμηνεία του ελληνικού ή του αραβικού κειμένου, θα εφαρμόζεται το αγγλικό κείμενο.

Θα ακολουθήσει νέο έγγραφο με τα έντυπα σύνδεσης για τη διενέργεια της αλληλογραφίας.

Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗΣ

ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΙΩΑΝΝΑ ΓΑΤΗ-ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ