Τρίτη 25 Μαΐου 2021

Εργασιακά: Οι 21 αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο

Ολες οι διατάξεις που προωθεί το υπουργείο Εργασίας στην οργάνωση και λειτουργία των συνδικάτων. Ποιες άδειες κόβονται. Τι αλλάζει στη διαδικασία λήψης απόφασης για απεργία. Πότε μπορεί να απολυθεί ένας συνδικαλιστής.

Εκ βάθρων αλλαγές τόσο στην οργάνωση όσο και στη λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και ριζικές παρεμβάσεις σε τομείς δράσης όπως η προκήρυξη απεργίας ή έστω ολιγόωρης στάσης εργασίας, αλλά και περικοπές προνομίων κυρίως όσον αφορά τις συνδικαλιστικές άδειες και την προστασία των συνδικαλιστών από απολύσεις, περιλαμβάνει το νέο εργασιακό σχέδιο νόμου, που για μια ακόμη βδομάδα θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση.

Ειδικά για τις απεργίες, οι αλλαγές που προωθούνται θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς διευκρινίζονται οι διαδικασίες προαναγγελίας της κινητοποίησης, προωθείται η υποχρέωση των συνδικαλιστών να διαφυλάσσουν το δικαίωμα του εργαζόμενου να μη συμμετέχει στην απεργία και ορίζεται λειτουργία των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας τουλάχιστον κατά το 1/3 της παρεχόμενης υπηρεσίας.

Οι περισσότερες από τις διατάξεις που αλλάζουν έναν «εμβληματικό» νόμο που ψηφίστηκε το 1982, τον Νόμο 1264 με τίτλο «Για τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και την κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζομένων», αποτελούν «αιτία πολέμου» για τα συνδικάτα. Στον αντίποδα, ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης δηλώνει αποφασισμένος να προχωρήσει σε αλλαγές που τις χαρακτηρίζει «αναγκαίες» για τη λειτουργία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού αλλά και με διαφάνεια συνδικαλιστικού κινήματος.

Συγκεκριμένα, όπως αναλύει στο Εuro2day.gr ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιάννης Καρούζος, το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας περιλαμβάνει τις εξής αλλαγές:

- Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, προβλέπεται η εγγραφή κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης όχι πλέον στα βιβλία του αρμόδιου Πρωτοδικείου αλλά στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.), το οποίο θα τηρείται στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ». Ταυτόχρονα, προβλέπεται η διαδικασία ψηφιακής υποβολής των απαιτούμενων εγγράφων, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, τόσο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας σύστασης μίας συνδικαλιστικής οργάνωσης όσο και για τη δυνατότητα κτήσης και άσκησης των δικαιωμάτων της (ενδεικτικά, την ικανότητα για συλλογικές διαπραγματεύσεις και κατάρτιση συλλογικών συμβάσεων, νόμιμη κήρυξη απεργίας, προστασία των στελεχών της έναντι απόλυσης και μετάθεσης κ.λπ.).

Όπως δηλώνει στο Euro2day.gr ο κ. Καρούζος, η διάταξη αυτή, κυρίως ως προς τη ρύθμιση για υποχρεωτική επικαιροποίηση των στοιχείων της συνδικαλιστικής οργάνωσης στο ΓΕ.ΜΗ.ΣΟ, ώστε, εντέλει, αν αυτή δεν το κάνει, να μην μπορεί να ασκεί τη συλλογική της διαπραγμάτευση ή να προκηρύξει απεργία, δημιουργεί ζητήματα συνταγματικότητας, αφού αναλογικά η αποστέρηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος της συνδικαλιστικής δράσης όπως αυτό της συλλογικής διαπραγμάτευσης ή απεργίας δεν μπορεί να συνδέεται με τυπικούς περιορισμούς φαλκίδευσης των εν λόγω δικαιωμάτων και να θίγει τον πυρήνα της ικανότητάς της για απεργία, διαπραγμάτευση κ.λπ.

- Παράλληλα, η ανωτέρω υποχρέωση εγγραφής στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.) αντί για το αρμόδιο Ειρηνοδικείο, καθιερώνεται και για τις ενώσεις προσώπων (εργαζομένων) σε επιχειρήσεις που ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων δεν υπερβαίνει τους 40 και δεν υπάρχει σωματείο με τους μισούς τουλάχιστον ως μέλη του.

- Καταργείται η θεώρηση των βιβλίων των συνδικαλιστικών οργανώσεων από το Πρωτοδικείο και προβλέπεται η ψηφιακή τήρησή τους, σε μορφή που θα καθοριστεί με Υπουργική Απόφαση, όπως και η ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής της νέας διάταξης.

- Στην πρόβλεψη της απαγόρευσης εισφορών και ενισχύσεων των συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες, καταργείται η ισχύουσα εξαίρεση (από την απαγόρευση) παροχών του εργοδότη για την εξυπηρέτηση κοινωφελών σκοπών της μοναδικής πρωτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης, στην οποία ανήκουν οι εργαζόμενοι σ' αυτόν ή εφόσον υπάρχουν περισσότερες, ισομερώς σε όλες. Κατά την άποψη του κ. Καρούζου, θα έπρεπε η διάταξη να συμπληρωθεί με τη δυνατότητα της συνδικαλιστικής οργάνωσης να λαμβάνει ενίσχυση από τον εργοδότη για ανθρωπιστικούς, πολιτιστικούς κ.λπ. σκοπούς, με καθεστώς διαφάνειας. Εξάλλου, αυτό το συναντάμε σε πολλές συμφωνίες των κοινωνικών εταίρων, ενώ ήδη στην Ευρώπη δημιουργούνται ειδικοί λογαριασμοί μέχρι και για την κάλυψη ασθενούντων από Covid κ.λπ.

- Με τις νέες διατάξεις προβλέπεται πλέον η δυνατότητα κάθε μέλους συνδικαλιστικής οργάνωσης να συμμετέχει εξ αποστάσεως στις Γενικές Συνελεύσεις. Επιπλέον, προς διασφάλιση του σχετικού δικαιώματος των μελών, προβλέπεται ότι το καταστατικό του σωματείου πρέπει να προβλέπει τους τρόπους της εξ αποστάσεως συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση κάθε μέλους που το επιθυμεί, οι οποίοι πρέπει να περιλαμβάνουν την ηλεκτρονική, διαδικτυακή ή δικτυακή σύνδεση, με όρους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και τη μυστικότητα.

- Στις νέες διατάξεις προβλέπεται ότι κάθε μέλος δικαιούται να ψηφίζει στις Γενικές Συνελεύσεις εξ αποστάσεως. Το καταστατικό, προς διασφάλιση του σχετικού δικαιώματος, πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις που να προβλέπουν τους τρόπους της εξ αποστάσεως ψήφου κάθε μέλους που το επιθυμεί, οι οποίοι πρέπει να περιλαμβάνουν την ηλεκτρονική, διαδικτυακή ή δικτυακή σύνδεση, με όρους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και τη μυστικότητα. Ζήτημα προκύπτει αν στο μεταξύ, από της δημοσιεύσεως του νόμου και μέχρι τη σχετική τροποποίηση των καταστατικών των σωματείων, χρειάζεται να γίνουν οι σχετικές διαδικασίες ή και εκλογές. Σύμφωνα με τον κ. Καρούζο, η διάταξη αυτή θα πρέπει να τύχει εφαρμογής με την εφαρμογή της ηλεκτρονικής διαδικασίας και στο πλαίσιο όσων σχετικά αποφασίσει η οικεία εφορευτική επιτροπή ή το Δ.Σ.

- Ειδικά για τη λήψη απόφασης της Γενικής Συνέλευσης που αφορά σε κήρυξη απεργίας, προβλέπεται ρητά η απαγόρευση λήψης τέτοιας απόφασης, σε περίπτωση που δεν παρέχεται στα μέλη η «πραγματική» (όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται) δυνατότητα εξ αποστάσεως (συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση και) ψήφου σε όποιο μέλος το επιθυμεί.

- Θεσπίζεται ιδιαίτερη πρόβλεψη για το ζήτημα της εξ αποστάσεως ψήφου στις εκλογές για την ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Με τις νέες διατάξεις προβλέπεται ότι η ψηφοφορία γίνεται είτε διά φυσικής παρουσίας είτε ηλεκτρονικά εξ αποστάσεως, με διασφάλιση και στις δύο περιπτώσεις της ταυτοπροσωπίας των ψηφοφόρων. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να παρέχουν υποχρεωτικά στα μέλη τους τη δυνατότητα ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως ψηφοφορίας και ταυτόχρονα να επιμελούνται για τη μυστικότητα της ψήφου του κάθε μέλους. Προκειμένου μάλιστα γι' αυτό, προβλέπεται και η δυνατότητα διάθεσης χωρίς αντάλλαγμα σχετικού λογισμικού από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, χωρίς να αφαιρείται το δικαίωμα επιλογής αξιοποίησης άλλου προγράμματος, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζει το αδιάβλητο και τη μυστικότητα της ψηφοφορίας. Τέλος, προβλέπεται η εισαγωγή στο ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε των πρακτικών διαλογής των ψηφοδελτίων και καταμέτρησης των ηλεκτρονικών ψήφων.

- Καταργείται η διαδικασία ενώπιον των Επιτροπών Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, οι οποίες αποφαίνονταν, πριν από την καταγγελία της σχέσης εργασίας των μελών διοίκησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων, για την ύπαρξη ή μη συγκεκριμένων λόγων (που προβλέπονταν από τις διατάξεις του νόμου και) επέτρεπαν την απόλυσή τους. Αντιθέτως πλέον προβλέπεται ότι δεν απαγορεύεται η απόλυσή τους κατά το χρονικό διάστημα της προστασίας (δηλαδή κατά τη διάρκεια της θητείας τους και ένα χρόνο μετά τη λήξη της), όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος.

- Με τις νέες διατάξεις μειώνεται ο αριθμός των προστατευόμενων από απόλυση μελών των διοικήσεων των συνδικαλιστικών οργανώσεων και συγκεκριμένα:

• Εάν η οργάνωση έχει ως διακόσια (200) μέλη, προστατεύονται πέντε (5) μέλη της διοίκησης (αντί 7 με την ισχύουσα διάταξη).

• Εάν η οργάνωση έχει ως χίλια (1.000) μέλη, προστατεύονται επτά (7) μέλη της διοίκησης (αντί 9 με την ισχύουσα διάταξη) και

• εάν η οργάνωση έχει περισσότερα από χίλια (1.000) μέλη, προστατεύονται εννέα (9) μέλη της διοίκησης (αντί 11 με την ισχύουσα διάταξη).

- Ταυτόχρονα θεσπίζεται όριο στον αριθμό των μελών των διοικήσεων των συνδικαλιστικών οργανώσεων, σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων συνδικαλιστικών οργανώσεων στον ίδιο εργοδότη. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι ο συνολικός αριθμός των προστατευόμενων μελών, που εργάζονται στον ίδιο εργοδότη, δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερος από το διπλάσιο του αντίστοιχου αριθμού που αναφέρεται στις ανωτέρω «α), β) και γ)» περιπτώσεις. Περαιτέρω προβλέπεται και ο τρόπος προσδιορισμού του αριθμού αυτού για κάθε συνδικαλιστική οργάνωση του ίδιου εργοδότη.

- Επιτρέπεται πλέον η μετάθεση των προστατευόμενων συνδικαλιστικών στελεχών, αν αυτή είναι απολύτως αναγκαία για τη λειτουργία της επιχείρησης ή επιβάλλεται από λόγους προστασίας της υγείας, ενώ με την ισχύουσα διάταξη απαιτούνταν η συγκατάθεση της αντίστοιχης συνδικαλιστικής οργάνωσης και σε περίπτωση που δε χορηγούνταν, η προσφυγή του εργοδότη στην Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών που αποφάσιζε για την αναγκαιότητα της μετάθεσης.

- Προβλέπεται το δικαίωμα κάθε σωματείου να έχει ιστότοπο στο διαδίκτυο ή στο εσωτερικό ηλεκτρονικό δίκτυο της εργοδοτικής επιχείρησης. Ταυτόχρονα προβλέπεται η επιβάρυνση του εργοδότη με τα εύλογα έξοδα σχεδιασμού, λειτουργίας και συντήρησης του ιστότοπου, καθώς και οι λεπτομέρειες για την πρόσβαση των εργαζομένων. Αν ο εργοδότης δεν παρέχει την ανωτέρω δυνατότητα, διατηρείται και η υφιστάμενη δυνατότητα των σωματείων να έχουν πίνακες ανακοινώσεων για τους σκοπούς τους στους τόπους εργασίας.

- Συγκεκριμενοποιείται ο αριθμός (δύο) των εκπροσώπων του επιχειρησιακού σωματείου που δικαιούνται να παρευρίσκονται κατά την επιθεώρηση ή έλεγχο από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

- Καταργείται η διαδικασία ενώπιον των Επιτροπών Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, σε περίπτωση διαφωνιών αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων περί χορήγησης συνδικαλιστικών αδειών.

- Προβλέπεται η υποχρέωση του συνδικαλιστικού στελέχους που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, για έγγραφη ενημέρωση του εργοδότη, καθώς και οι λεπτομέρειες της σχετικής διαδικασίας.

- Με την ισχύουσα διάταξη, για την άσκηση του δικαιώματος της απεργίας απαιτείται προειδοποίηση του εργοδότη ή της συνδικαλιστικής του οργάνωσης 24 τουλάχιστον ώρες πριν από την πραγματοποίησή της. Πλέον με τη νέα διάταξη διευκρινίζεται κατ'αρχάς ότι η προβλεπόμενη διαδικασία απαιτείται και για τις ολιγόωρες στάσεις εργασίας. Περαιτέρω προβλέπονται οι σχετικές προϋποθέσεις, καθώς διευκρινίζεται, ότι η προειδοποίηση πρέπει να είναι έγγραφη, να επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή στον εργοδότη ή τους εργοδότες που αφορά και να περιλαμβάνει την ημέρα και ώρα έναρξης και λήξης της απεργίας, τη μορφή αυτής, τα αιτήματα της απεργίας και τους λόγους που τα θεμελιώνουν.

- Δεν υπάγονται πλέον στις επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, η λειτουργία των οποίων έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου (επιχειρήσεις άρθρου 19 παρ. του νόμου 1264/1982), οι επιχειρήσεις ραδιοφωνίας και τηλεόρασης.

- Προβλέπεται η υποχρέωση της συνδικαλιστικής οργάνωσης που κηρύσσει απεργία, να προστατεύει το δικαίωμα των εργαζομένων που δεν συμμετέχουν στην απεργία να προσέρχονται και να αποχωρούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα από την εργασία τους και να παρέχουν αυτήν χωρίς εμπόδιο και ιδίως χωρίς την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας σε βάρος τους από οποιονδήποτε. Σε περίπτωση παραβίασης αυτής της υποχρέωσης, η απεργία μπορεί να διακοπεί με δικαστική απόφαση.

- Συγκεκριμενοποιείται το ποσοστό (τουλάχιστον 1/3 της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας) που συνιστά το Προσωπικό Ελάχιστης Εγγυημένης Υπηρεσίας, ήτοι το ελάχιστο ποσοστό του προσωπικού για την αντιμετώπιση στοιχειωδών αναγκών του κοινωνικού συνόλου, κατά τη διάρκεια της απεργίας, στις επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, η λειτουργία των οποίων έχει ζωτική σημασία για την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου.

- Προβλέπεται η απαγόρευση κήρυξης απεργίας χωρίς να έχει προηγουμένως καθοριστεί το προσωπικό ασφαλείας και, όπου απαιτείται, το προσωπικό στοιχειώδους λειτουργίας ή χωρίς να τεθεί πραγματικώς (όπως αναφέρεται στη σχετική διάταξη) στη διάθεση του εργοδότη το προσωπικό αυτό, υποκείμενο στο διευθυντικό του δικαίωμα, με ευθύνη της συνδικαλιστικής οργάνωσης που κηρύσσει την απεργία.

Πηγή: https://www.euro2day.gr