Τρίτη 21 Ιουνίου 2022

Φορολογικές προεκτάσεις των κρυπτονομισμάτων

Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται όλο και μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών σε κρυπτονομίσματα

ΦΡΕΝΤΥ ΓΙΑΤΡΑΚΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΥΡΙΦΙΔΗΣ

Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιείται όλο και μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών σε κρυπτονομίσματα. Λόγω της συνθετότητας της συγκεκριμένης χρηματοοικονομικής αξίας, των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της σε σχέση με τα παραδοσιακά νομίσματα, και της σποραδικής και συχνά μη εμπεριστατωμένης ενημέρωσης σχετικά με τα αναφυόμενα ζητήματα τίθεται εύλογα το ερώτημα πόσο βαθιά γνωρίζουμε την έκταση της οικονομικής διάστασής τους.

Το βασικό και αρχικό στάδιο της ζωής του κρυπτονομίσματος είναι η δημιουργία του, μέσω της διαδικασίας «εξόρυξης» (Blockchain mining). Κατά τη διαδικασία αυτή, οι συναλλαγές σε κρυπτονόμισμα συγκεντρώνονται, εξακριβώνονται και καταχωρίζονται σε διεθνή, δημόσια αρχεία προς τον σκοπό της εκτέλεσης και εκκαθάρισης.

Από λογιστικής και φορολογικής σκοπιάς έχουν ανακύψει διάφορα ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να επιλυθούν ώστε να λειτουργήσει η σχετική αγορά με ασφάλεια και βεβαιότητα.

Ενα πρώτο και βασικό ερώτημα είναι αν το κρυπτονόμισμα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως νόμισμα, χρηματοοικονομικό μέσο ή άυλο στοιχείο ενεργητικού. Η Επιτροπή Διερμηνειών του Συμβουλίου Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IFRIC) σε απόφασή της τον Ιούνιο του 2019 κατέταξε ένα υποσύνολο κρυπτονομισμάτων (συγκεκριμένα, ψηφιακά νομίσματα προϊόν κρυπτογραφίας, τα οποία δεν είχαν εκδοθεί από κάποιο θεσμοθετημένο φορέα) ως άυλα στοιχεία ενεργητικού. Οι περισσότερες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες έχουν ακολουθήσει παρόμοια λογιστική προσέγγιση, μεταξύ άλλων και η Ελλάδα.

Υπό το πρίσμα του άυλου στοιχείου ενεργητικού έχει μεγάλη σημασία η επιλογή αξιόπιστης μεθόδου αποτίμησης, δεδομένου ότι τα κρυπτονομίσματα διαπραγματεύονται σε μη ρυθμιζόμενες αγορές (τα crypto exchanges, συμπεριλαμβανομένων και των διαφόρων ηλεκτρονικών πλατφορμών). Σε περίπτωση μετεξέλιξης των κρυπτονομισμάτων σε θεσμοθετημένα νομίσματα, πράγμα που προϋποθέτει συγκεκριμένο και κοινώς αποδεκτό μοντέλο αποτίμησης, ιστορικότητα χρήσης και αναγνωρισμένη εσωτερική αξία, θα υιοθετηθεί και ανάλογη λογιστική προσέγγιση.

Αρκετοί προβληματισμοί εντοπίζονται και σε φορολογικό επίπεδο: Κατά την εκτέλεση συναλλαγής με αντάλλαγμα κρυπτονόμισμα προκύπτει υπεραξία/υποαξία από την ίδια τη μεταβίβαση του κρυπτονομίσματος ως άυλου στοιχείου ενεργητικού; Ή μόνο από τη συναλλαγή η οποία εκτελείται με αντάλλαγμα κρυπτονόμισμα; Πώς θα επιμετρηθεί το σχετικό κέρδος ή ζημία ελλείψει αξιόπιστης μεθόδου αποτίμησης; Πότε θα θεωρηθεί ότι προκύπτει το σχετικό εισόδημα, κατά τη μεταβίβαση του κρυπτονομίσματος ή κατά την ολοκλήρωση της συναλλαγής που πραγματοποιείται σε κρυπτονόμισμα;

Αλλά και από πλευράς έμμεσης φορολογίας υπάρχουν ζητήματα προς αποσαφήνιση: Η μεταβίβαση κρυπτονομισμάτων αποτελεί, per se, συναλλαγή υποκείμενη σε ΦΠΑ ή απαλλασσόμενη ως εμπίπτουσα στις απαλλακτικές διατάξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ [π.χ. 22 παρ. 1 κ), κα), κε)]; O σχετικός προβληματισμός ανακύπτει από τη φύση του κρυπτονομίσματος και συγκεκριμένα από το αν το κρυπτονόμισμα αποτελεί χρηματοοικονομικό τίτλο, νόμιμο μέσο πληρωμής ή άλλου τύπου περιουσιακό στοιχείο. Σημειώνουμε ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ήδη τοποθετηθεί υπέρ της απαλλαγής στις περιπτώσεις συναλλαγών ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων με παραδοσιακά νομίσματα.

Συμπερασματικά λοιπόν, παράλληλα με την ανάγκη διαμόρφωσης ρυθμιστικού πλαισίου για τον χώρο της αγοράς κρυπτονομισμάτων, είναι απαραίτητο να υπάρξει πλήρης κάλυψη και των φορολογικών ζητημάτων. Μια ολιστική αντιμετώπιση θα δημιουργήσει συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας στη σχετική αγορά, και θα ενισχύσει την τάση ανάπτυξης εναλλακτικών και καινοτόμων χρηματοοικονομικών εργαλείων που παρέχουν από τη μια ευελιξία και από την άλλη προστασία στις οικονομικές συναλλαγές σε εγχώριο και διασυνοριακό επίπεδο.

* Η κ. Φρέντυ Γιατράκου είναι Tax Partner, PwC Eλλάδας. ** Ο κ. Ιωάννης Κυριφίδης είναι Senior Tax Manager, PwC Eλλάδας.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/