Τετάρτη 24 Αυγούστου 2022

Αντίστροφη μέτρηση για τις αλλαγές στα επιδόματα ανεργίας

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Εντός του ερχόμενου φθινοπώρου (πιθανότατα και εντός Σεπτεμβρίου) και αφού πρώτα εκδοθούν οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις - θα τεθούν σε ισχύ οι διατάξεις του νέου νόμου ("Δουλειές ξανά"), οι οποίες διέπουν την καταβολή επιδομάτων ανεργίας, όπως η πληρωμή του 50% μέχρι τη λήξη του χρόνου επιδότησης για όποιον δικαιούχο επιδόματος πιάσει δουλειά εν μέσω της επιδότησης.

Σύμφωνα με στελέχη της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ -τέως ΟΑΕΔ) με τα οποία ήλθε σε επαφή το Capital.gr , ο εν λόγω νόμος, αν και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 18 Απριλίου, δεν έχει αναδρομική ισχύ όσον αφορά τις διατάξεις που αφορούν την ιδιότητα του ανέργου και τα σχετικά, κατά κατηγορία, δικαιώματα.

Δηλαδή οι νέες διατάξεις δεν θα ισχύσουν από 18 Απριλίου, αλλά θα ισχύσουν από την ημερομηνία έκδοσης των σχετικών υπουργικών αποφάσεων και έπειτα ή από μία -μεταγενέστερη των αποφάσεων – ημερομηνία αυτών (η οποία θα ορίζεται στις αποφάσεις αυτές).

Ωστόσο, δεν έχει ακόμα διευκρινισθεί αν οι αλλαγές - και ειδικά αυτές που αφορούν το επίδομα ανεργίας - θα ισχύσουν και για εκείνους που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας κατά την ημερομηνία κατά την οποία θα ισχύσουν ή μόνο για εκείνους που θα λάβουν επίδομα ανεργίας μετά την έναρξη ισχύος τους.

Για παράδειγμα (τυχαίο) έστω ότι οι αλλαγές ισχύσουν από τις 15 Σεπτεμβρίου 2022. Δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν θα "πιάσουν” εκείνους που λαμβάνουν από προηγούμενα (από τις 15 Σεπτεμβρίου 2022) επίδομα ανεργίας ή μόνο για εκείνους που λάβουν επίδομα από τις 15 Σεπτεμβρίου και έπειτα. Πάντως αρμόδια υπηρεσιακά στελέχη με τα οποία ήλθε σε επαφή το Capital.gr αναφέρουν πως τεχνικά θα ήταν πιο εύκολο, οι αλλαγές να "πιάσουν” όσους λάβουν επίδομα ανεργίας μετά την έναρξη ισχύος τους.

Αναλυτικά, οι διατάξεις οι οποίες θα ισχύουν μετά την έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων είναι οι ακόλουθες:

Παράταση καταβολής του επιδόματος ανεργίας

Εκείνος ο άνεργος ο οποίος αναζητά εργασία και λαμβάνει το επίδομα ανεργίας και προσλαμβάνεται σε θέση μισθωτής εργασίας πριν από τη λήξη της ανώτατης διάρκειας που προβλέπεται για το επίδομα ή την ενίσχυση που λαμβάνει, εξακολουθεί να λαμβάνει τις αντίστοιχες παροχές μειωμένες κατά το ήμισυ μέχρι τη λήξη της αντίστοιχης ανώτατης διάρκειας του επιδόματος ή της ενίσχυσης.

Οι παραπάνω παροχές δεν συνεχίζουν να καταβάλλονται σε περίπτωση επαναπρόσληψης του αναζητούντος εργασία σε εργοδότη, στον οποίο είχε απασχοληθεί τα δύο έτη πριν από την εγγραφή του στο Μητρώο Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης.

- Έστω για παράδειγμα, άνεργος δικαιούται επίδομα ανεργίας 438 ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2022 έως τον Δεκεμβρίου του 2023 . Ωστόσο τον Μάιο του 2023 ο άνεργος αυτός βρίσκει δουλειά, με μισθό 800 ευρώ (καθαρά). Δεδομένου ότι η περίοδος επιδότησης του από τη ΔΥΠΑ ισχύει και για το διάστημα Δεκεμβρίου 2022-Δεκεμβρίου 2023, ο προσληφθείς θα λαμβάνει για το β’ εξάμηνο του 2023, όχι μόνο το μισθό του (800 ευρώ), αλλά και το 50% του επιδόματος ανεργίας, δηλαδή το ποσό των 219 ευρώ. Συνεπώς, οι συνολικές αποδοχές του (από τον εργοδότη του και τον ΔΥΠΑ) για το α΄ εξάμηνο 2023, θα ανέλθουν στα 1019 ευρώ (800 ευρώ από τον εργοδότη του και 219 από τη ΔΥΠΑ).

Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης

Το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης υλοποιείται στο πλαίσιο της διαδικασίας της εξατομικευμένης προσέγγισης και καταρτίζεται επί προτυποποιημένης μορφής.

Στο Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης αποτυπώνονται οι επαγγελματικοί στόχοι του αναζητούντος εργασία σε συνάρτηση με τη μέχρι τότε απασχόλησή του και τις αποδοχές του, τις γνώσεις, ικανότητες και δεξιότητες που ήδη κατέχει και αυτές που πρέπει να αποκτήσει, καθώς και τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του, τον τόπο διαμονής και δραστηριοποίησής του και τα λοιπά απαραίτητα στοιχεία, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβασή του στην αγορά εργασίας.

Περιλαμβάνει τις επιμέρους διαδοχικές ενέργειες, ιδίως την κατάρτιση και τις ειδικές ενέργειες αναζήτησης εργασίας, οι οποίες συνοδεύονται από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, και αποσκοπούν στην εύρεση κατάλληλης θέσης εργασίας ή, εάν αυτό είναι ανέφικτο, θέσης εργασίας που προσιδιάζει, όσο είναι δυνατόν, στις ατομικές ιδιότητες του αναζητούντος εργασία. Καταρτίζεται από τον εργασιακό σύμβουλο της ΔΥΠΑ σε συνεργασία με τον αναζητούντα εργασία και συναποφασίζεται από αυτούς.

Με το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης εξειδικεύεται κατά τρόπο δεσμευτικό η συνεργασία μεταξύ του αναζητούντος εργασία και της ΔΥΠΑ και ο τρόπος ένταξης του αναζητούντος εργασία στην αγορά εργασίας. Μετά την κατάρτισή του, η ΔΥΠΑ εκπληρώνει τις υποχρεώσεις προς τον αναζητούντα εργασία με βάση το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης.

Η πρόσκληση προς τον αναζητούντα εργασία για την κατάρτιση του ψηφιακού ατομικού σχεδίου δράσης αποτελεί προϋπόθεση για την ισχύ των υποχρεώσεων του ανέργου.

Μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης, η ΔΥΠΑ ξεκινά τη διαδικασία για την κατάρτιση ψηφιακών ατομικών σχεδίων δράσης κατά προτεραιότητα για όσους είναι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα Ανεργίας του για χρονικό διάστημα τουλάχιστον πέντε ετών πριν από τη δημοσίευση του παρόντος.

Σε αναζητούντα εργασία που καταρτίζει Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης χορηγείται εφάπαξ χρηματική παροχή ύψους 300 ευρώ, εφόσον δεν λαμβάνει κάποια από τις παροχές της ΔΥΠΑ. Η παροχή αυτή χορηγείται μόνο μία φορά.

Η κατάρτιση του Ψηφιακού Ατομικού Σχεδίου Δράσης είναι προαιρετική για τους εκπαιδευτικούς, τους οικοδόμους κλπ. που καθίστανται βραχυχρόνια άνεργοι για χρονικό διάστημα μέχρι έξι συνεχόμενους μήνες.

Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ - Ψηφιακή Κάρτα Απασχόλησης

Στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ εγγράφονται οι αναζητούντες εργασία, πλην ορισμένων εξαιρέσεων. Η εγγραφή στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ γίνεται μετά από αίτηση του αναζητούντος εργασία και γεννά τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις.

Το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ είναι ψηφιακό αρχείο που τηρείται στη ΔΥΠΑ, περιλαμβάνει ιδίως τα παρακάτω στοιχεία για κάθε εγγεγραμμένο, τα οποία συνιστούν το ψηφιακό του προφίλ:

-στοιχεία ταυτοποίησης (όνομα/ επώνυμο/ πατρώνυμο/μητρώνυμο/ ΑΦΜ/ ΑΜΚΑ),

-διεύθυνση κατοικίας,

-ημερομηνία γέννησης,

- οικογενειακή κατάσταση (γάμος/ σύμφωνο συμβίωσης/ διαζύγιο/ διάσταση/ τέκνα - γονική μέριμνα ή επιμέλεια αυτών),

-κατάσταση ως προς τις παροχές της παρ. 4, καθώς και τις παροχές της περ. α της παρ. 1 του άρθρου 19 (δικαιούχος ή μη),

-ύπαρξη ή μη ατομικού σχεδίου δράσης και την ημερομηνία σύνταξης και πιο πρόσφατης επικαιροποίησης αυτού,

-προτάσεις που έγιναν από τη ΔΥΠΑ για κατάλληλες θέσεις εργασίας,

- τυχόν διοικητικές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε σχέση με την εφαρμογή του παρόντος και της λοιπής προνοιακής νομοθεσίας,

-άλλα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει η τήρηση των υποχρεώσεων της ΔΥΠΑ και των αναζητούντων εργασία.

Μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης, κάθε επίδομα, παροχή, βοήθημα ή διευκόλυνση που χορηγείται σύμφωνα με τη νομοθεσία σε ανέργους, χορηγείται σε αναζητούντες εργασία που είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ εφόσον πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια της απόφασης περί "Χορήγησης επιδόματος θέρμανσης για την χειμερινή περίοδο 2021-2022 και καθορισμός του ύψους, των δικαιούχων, των προϋποθέσεων και της διαδικασίας χορήγησης αυτού", χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα περιουσιακά κριτήρια της ίδιας απόφασης. Τα κριτήρια αυτά δεν απαιτείται να συντρέχουν για όσους είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για χρονικό διάστημα μέχρι δώδεκα μήνες.

Κάθε δήλωση προς δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα από πρόσωπο που αιτείται οιασδήποτε φύσεως παροχές, επιδόματα ή βοηθήματα που συναρτώνται με την ιδιότητα του ανέργου ή του αναζητούντος εργασία, θεωρείται ότι περιλαμβάνει εξουσιοδότηση προς τον φορέα να ελέγξει την εγγραφή και την παραμονή του αιτούντος στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ και την ακρίβεια των στοιχείων της σχετικής δήλωσης με αντιπαραβολή προς τα αντίστοιχα στοιχεία που τηρούνται στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ. Ο έλεγχος γίνεται από τη ΔΥΠΑ κατόπιν αιτήματος του φορέα, στον οποίο και κοινοποιείται το αποτέλεσμα του ελέγχου.

Σε κάθε αναζητούντα εργασία παρέχεται η Ψηφιακή Κάρτα Απασχόλησης. Η Ψηφιακή Κάρτα Απασχόλησης διασυνδέεται με το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ και, με τη διασύνδεση αυτή, επιβεβαιώνεται ότι ο κάτοχός της είναι εγγεγραμμένος σ’ αυτό, ή και ότι είναι δικαιούχος επιδομάτων, παροχών και βοηθημάτων από τη ΔΥΠΑ.

Υποχρεώσεις ΔΥΠΑ προς αναζητούντες εργασία

Η ΔΥΠΑ προσφέρει στους αναζητούντες εργασία που είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ τις εξής παροχές και υπηρεσίες:

- καταβολή του επιδόματος ανεργίας, του επιδόματος μακροχρονίως ανέργου κλπ, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στις αντίστοιχες διατάξεις και στο παρόν κεφάλαιο,

- αναζήτηση και πρόταση θέσεων εργασίας, καθώς και προγραμμάτων και δράσεων κατάρτισης με σκοπό την περαιτέρω αναβάθμιση δεξιοτήτων ή την επανειδίκευση του αναζητούντος εργασία, ιδίως αυτών που είναι σύμφωνες με το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης του,

-προώθηση εξατομικευμένων συμβουλευτικών υπηρεσιών και υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού,

-σύμπραξη στη σύνταξη και αναθεώρηση του Ψηφιακού Ατομικού Σχεδίου Δράσης,

-ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις παροχές που δικαιούνται και συνδέονται με την ιδιότητα του αναζητούντος εργασία ή του ανέργου και τις συνθήκες στην αγορά εργασίας και

-καταγραφή των αναζητούντων εργασία στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ και βεβαίωση της εγγραφής και της παραμονής τους σ’ αυτό.

Σε περίπτωση που ο αναζητών εργασία προσληφθεί πριν τη λήξη της ανώτατης χρονικής διάρκειας του επιδόματος ανεργίας, εξακολουθεί να λαμβάνει τις αντίστοιχες παροχές μειωμένες κατά το ήμισυ μέχρι τη λήξη της αντίστοιχης ανώτατης διάρκειας. Η παροχή αυτή δεν χορηγείται σε περίπτωση επαναπρόσληψης του αναζητούντος εργασία σε εργοδότη, στον οποίον είχε απασχοληθεί τα δύο έτη πριν την εγγραφή του στο Μητρώο ΔΥΠΑ.

Η ΔΥΠΑ μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες και σε αναζητούντες εργασία της και για ήδη εργαζόμενους και επιθυμούν να αναζητήσουν διαφορετική θέση είτε στην επιχείρηση που εργάζεται είτε σε άλλη επιχείρηση.

Υποχρεώσεις αναζητούντων εργασία

Η ενεργή αναζήτηση εργασίας των αναζητούντων εργασία που είναι εγγεγραμμένοι στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ εκπληρώνεται με τους εξής τρόπους:

-αποδοχή προσφερόμενης θέσης εργασίας, εφόσον αυτή είναι σύμφωνη με το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης,

-συμμετοχή σε προγράμματα και δράσεις συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και απασχόλησης που υποδεικνύονται από τη ΔΥΠΑ,

-συνεργασία με τον εργασιακό σύμβουλο, ιδίως κατά την κατάρτιση ή αναθεώρηση του Ψηφιακού Ατομικού Σχεδίου Δράσης.

Η τήρηση των υποχρεώσεων αυτών προϋποθέτει την προηγούμενη τήρηση των υποχρεώσεων της ΔΥΠΑ .

Συνέπειες σε παράβαση των υποχρεώσεων των αναζητούντων εργασία

Εάν ο αναζητών εργασία αρνηθεί τρεις προσφερόμενες θέσεις εργασίας, οι οποίες είναι σύμφωνες με το Ψηφιακό Ατομικό Σχέδιο Δράσης και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του αναζητούντος εργασία που έχουν αποτυπωθεί σ’ αυτό, διακόπτεται η καταβολή παροχών και ο αναζητών εργασία διαγράφεται από το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για δύο έτη.

Εάν ο αναζητών εργασία δεν συμμετέχει σε δράση συνεχιζόμενης επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης που του υποδεικνύεται από τη ΔΥΠΑ, διακόπτεται η καταβολή παροχών και ο αναζητών εργασία διαγράφεται από το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για έξι μήνες.

Ως συμμετοχή νοείται η παρακολούθηση της δράσης κατάρτισης μέχρι την ολοκλήρωσή της και η πιστοποίησή του για την επιτυχή περάτωση της κατάρτισης.

Η παράλειψη σύνταξης του Ψηφιακού Ατομικού Σχεδίου Δράσης σε συνεργασία με τον εργασιακό σύμβουλο εντός των προβλεπομένων προθεσμιών.

Εάν ο αναζητών εργασία δεν εκπληρώνει λοιπές υποχρεώσεις που σχετίζονται με τη συνεργασία του με τον εργασιακό σύμβουλο,, επέρχονται οι ειδικότερες συνέπειες που προβλέπονται στην απόφαση αυτή.

Κυρώσεις σε περίπτωση αναληθών δηλώσεων για την εγγραφή ή παραμονή στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ

Όποιος ζητήσει να εγγραφεί στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ ενώ απασχολείται με σύμβαση ή σχέση εργασίας ή, σε περίπτωση αυτοαπασχολουμένου ή ανεξαρτήτως απασχολουμένου, δεν συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις ή όποιος, ενώ είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο, αρχίσει να απασχολείται και δεν δηλώσει την απασχόλησή του αμέσως στη ΔΥΠΑ διαγράφεται αμέσως από το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ και δεν έχει δικαίωμα επανεγγραφής προτού παρέλθουν έξι μήνες.

Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, εντός δώδεκα μηνών χάνει το δικαίωμα επανεγγραφής στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για δύο έτη. Παροχές που έχουν καταβληθεί σε μία τέτοια περίπτωση αναζητούνται ως αχρεωστήτως καταβληθείσες και, με πράξη του Διοικητή της ΔΥΠΑ, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο.

Οι κυρώσεις επιβάλλονται και σε περίπτωση που η απασχόληση γίνεται χωρίς να έχει δηλωθεί ή αναγγελθεί αρμοδίως.

Σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης του αναζητούντος εργασία ως προς τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ ή παράλειψης του αναζητούντος εργασία να επικαιροποιήσει τα στοιχεία αυτά στις προβλεπόμενες προθεσμίες, μπορεί να επιβληθεί, με πράξη του Διοικητή της ΔΥΠΑ, προσωρινή διαγραφή από το Ψηφιακό Μητρώο ΔΥΠΑ για χρονική διάρκεια ανάλογη με τη βαρύτητα της παράβασης. Εάν, εξ αιτίας της ψευδούς δήλωσης ή παράλειψης, έχουν καταβληθεί επιδόματα, παροχές ή καταβληθούν διευκολύνσεις εφαρμόζεται αναλογικά η σχετική διάταξη.

Οι διοικητικές κυρώσεις επιβάλλονται μετά από πρόσκληση του διοικουμένου για παροχή εξηγήσεων, σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας.

Πηγή: CAPITAL