Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2024

Πότε θα ξεπαγώσουν οι επικουρικές συντάξεις - Οι προϋποθέσεις

Του Κώστα Κατίκου

Θετικό σήμα για ένα μελλοντικό ξεπάγωμα των αυξήσεων και στις επικουρικές συντάξεις, όπως συνέβη με τις κύριες, στέλνουν τα οικονομικά μεγέθη του τομέα επικουρικής ασφάλισης (ΕΤΕΑΕΠ) του ΕΦΚΑ.

Σύμφωνα με τις τελευταίες επίσημες καταγεγραμμένες εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών, που έχει στη διάθεσή του το Capital.gr, στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2024 ο προϋπολογισμός του ΕΤΕΑΕΠ εμφανίζει μικρό ταμειακό πλεόνασμα (έσοδα μείον έξοδα) περίπου κατά 55 εκατ.ευρώ. Τα έσοδα από εισφορές ανέρχονται σ 3,07 δις. ευρώ ενώ τα έξοδα για πληρωμές συντάξεων και άλλων παροχών ανέρχονται στα 3,02 δις.ευρώ.

Σε δημοσιονομική βάση (σύνολο εσόδων μαζί με την επιχορήγηση απ[ό τον προϋπολογισμό μείον σύνολο εξόδων και παροχών) το τελικό αποτέλεσμα για το 2024 εκτιμήθηκε αναθεωρημένη πρόβλεψη του εννεαμήνου, σε πλεόνασμα ύψους 136 εκατ. ευρώ, με έσοδα 4,35 δις. ευρώ και έξοδα 4,2 δις.ευρώ.

Τα δεδομένα αυτά φέρνουν στο προσκήνιο την "ξεχασμένη" από τον νόμο Κατρούτκαλου και μετά συζήτηση για το ξεπάγωμα των αυξήσεων στις επικουρικές συντάξεις, οι οποίες απαγορεύθηκαν με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 96 του νόμου 4387/2026. Η επίμαχη διάταξη αναφέρει ότι, πρώτον οι επικουρικές δεν αναπροσαρμόζονται (ούτε αυξάνονται αλλά ούτε και μειώνονται) από το 2016 ως το 2019 αν ο κλάδος επικουρικής ασφάλισης εμφανίζει έλλειμμα, ή αν η αρνητική διαφορά εσόδων –εξόδων είναι μικρότερη του 0,5% των εσόδων, και δεύτερον ότι μετά το 2019 οι επικουρικές δεν θα μπορούν να αναπροσαρμόζονται (στην ουσία δεν θα αυξάνονται) αν υπάρχει το οποιοδήποτε αρνητικό αποτέλεσμα. Επιπλέον η διάταξη αναφέρει ότι σε περίπτωση ελλείμματος θα μπορεί να αξιοποιείται και η περιουσία του κλάδου επικουρικής ασφάλισης για την επάρκεια των συντάξεων.

Με τα σημερινά δεδομένα οι δυο απαγορεύσεις εξέλιπαν και πλέον το ξεπάγωμα των αυξήσεων δεν μπορεί παρά να εξεταστεί υπό τα νέα δεδομένα της επίτευξής τν πρώτων πλεονασμάτων στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης.

Εφόσον συνεχιστεί η καλή πορεία των εισόδων και στα επόμενα χρόνια, οι αυξήσεις και στις επικουρικές συντάξεις θα έρθουν αναπόδραστα στο τραπέζι των αποφάσεων του υπουργείου Εργασίας. Με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα του 2024 πάντως το ξεπάγωμα των αυξήσεων θα πρέπει να γίνει από το 2025.

Η διάταξη (άρθρο 96 ν. 4387/2026) για το πάγωμα των αυξήσεων αναφέρει: "Σε περίπτωση ελλειμμάτων λειτουργεί αυτόματος μηχανισμός εξισορρόπησης, ο οποίος αποκλείει απολύτως κάθε αναπροσαρμογή των συντάξεων. Κατά τη χρονική περίοδο αυξημένων εισφορών (2016-2019) οι συντάξεις δεν αναπροσαρμόζονται στην περίπτωση που, εάν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα του Ταμείου, το αποτέλεσμα είναι είτε αρνητικό είτε μικρότερο από το 0,5% των εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τα απολογιστικά στοιχεία της προηγούμενης χρήσης. Μετά την προαναφερόμενη περίοδο (μετά το 2019) οι συντάξεις δεν θα αναπροσαρμόζονται σε περίπτωση που αν αφαιρεθούν τα έξοδα από τα έσοδα, το αποτέλεσμα θα προκύπτει αρνητικό. Περαιτέρω της προαναφερόμενης διαδικασίας και μόνο στην περίπτωση δημιουργίας ελλειμμάτων, θα γίνεται χρήση περιουσιακών στοιχείων του Κλάδου της Επικουρικής ασφάλισης".

Η κρατική επιχορήγηση

Παρότι η επικουρική ασφάλιση δεν έχει κρατική επιχορήγηση εντούτους προβλέφθηκε για το ΕΤΕΑΕΠ κρατική ένεση από το 2022 και μετά με τον νόμο για το επικουρικό ταμείο των νέων το ΤΕΚΑ, προκειμένου να αναπληρώνονται κάθε χρόνο οι εισφορές που αντι να κατευθύνονται στο ΕΤΕΑΕΠ, πηγαίνουν υποχρεωτικά στο ΤΕΚΑ που λειτουργεί με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα, και οι ασφαλισμένοι πληρώνουν εισφορές για τη δική τους σύνταξη.

Η χρηματοδότηση δίδεται για να καλύπτει το ΕΤΕΑΕΠ τις απώλειες εσόδων από τους νέους ως 35 ετών που ασφαλίζονται στο ΤΕΚΑ.

Ανεξάρτητα από την επιχορήγηση, τα έσοδα του ΕΤΕΑΕΠ αντί να μειώνονται επειδή έφυγαν οι νέοι για το ΤΕΚΑ, αυξάνονται από τους υφιστάμενους ασφαλισμένους, όχι γιατί… έγιναν ξαφνικά περισσότεροι, αλλά επειδή η αύξηση των μισθών ανεβάζει και τις εισφορές στα ταμεία κι ένα μεγάλο μέρος των αυξημένων εισπράξεων πηγαίνει και στην επικουρική ασφάλιση.

Πηγή: capital.gr