Τετάρτη 2 Απριλίου 2025

Ηλεκτρονικές πληρωμές: Πώς ο «αργός θάνατος» των μετρητών γέμισε τα κρατικά ταμεία

Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσω καρτών πληρωμής κατέγραψαν αύξηση 8,3 δισ. ευρώ το διάστημα 2023 - 2024, φτάνοντας πέρυσι στα 47,7 δισ. ευρώ από 39,5 δισ. ευρώ το 2023

Ραλλού Αλεξοπούλου • ralexopoulou@naftemporiki.gr

Στην ενίσχυση των άμεσων εσόδων ΦΠΑ κατά τουλάχιστον μισό δισ. ευρώ οδήγησε η αντικατάσταση των μετρητών από ηλεκτρονικές πληρωμές συμβάλλοντας, σε δεύτερο χρόνο, στην περαιτέρω αύξηση αυτών από το φόρο εισοδήματος. Το τελικό αποτέλεσμα σε επίπεδο οικονομίας είναι ότι μεταξύ 2023 και 2024 η χρήση μετρητών μειώθηκε κατά 5,28 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την έρευνα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (AAΔΕ), η αύξηση του βεβαιωθέντος ΦΠΑ και η σταθερή εισπραξιμότητα, συμβάλλουν όχι μόνο στην ενίσχυση των εσόδων αλλά και στο γεγονός ότι βελτιώνεται η φορολογική συμμόρφωση και διαφάνεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι τουλάχιστον το 1/3 της ετήσιας αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ την περίοδο 2022-2024 αποδίδεται στη βελτίωση της συμμόρφωσης.

Πέρυσι, ο κλάδος του λιανικού εμπορίου κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση (+3,11 δισ. ευρώ) στα έσοδα που πραγματοποιήθηκαν μέσω καρτών πληρωμής το 2024 σε ετήσια βάση με σημαντικές αυξήσεις κατά 1,47 δισ. ευρώ και 567 εκατ. ευρώ να σημειώνουν οι κλάδοι της εστίασης και των καταλυμάτων αντίστοιχα. Ακολουθούν μεταξύ άλλων οι δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας, προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι χερσαίες μεταφορές και άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπικών υπηρεσιών.

Όπως τονίζεται στην έρευνα, οι πραγματοποιηθείσες ηλεκτρονικές συναλλαγές μέσω καρτών πληρωμής κατέγραψαν αύξηση 8,3 δισ. ευρώ το διάστημα 2023 – 2024, φτάνοντας πέρυσι στα 47,7 δισ. ευρώ από 39,5 δισ. ευρώ το 2023. Πρόκειται για τα στοιχεία που διαβιβάζονται από τις τράπεζες και δεν συνιστούν το συνολικό ύψος της αξίας των ηλεκτρονικών συναλλαγών που πραγματοποιούνται στην οικονομία. Παρόλα αυτά αποκαλύπτουν την αισθητά ανοδική τάση που καταγράφεται την τελευταία διετία. Το 93% των εν λόγω πληρωμών αφορά σε συναλλαγές του τριτογενή τομέα (υπηρεσίες και εμπόριο). Πιο συγκεκριμένα 241 επιμέρους κλάδοι σε σύνολο 282 κλάδων άσκησης οικονομικής δραστηριότητας του τριτογενούς τομέα κατεγράφη αύξηση στα έσοδα που πραγματοποίησαν μέσω καρτών πληρωμής.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτελούν οι κλάδοι:

• δραστηριότητες παροχής συμβουλών για Η/Υ (+2.459%),

• εκμετάλλευση αιθουσών θεαμάτων (+469%),

• εκμετάλλευση ταξί (+221%),

• λιανικό εμπόριο σε υπαίθριους πάγκους ή αγορές (+271%),

• υποστηρικτικές δραστηριότητες για τις τέχνες του θεάματος (+148%),

• εσωτερικές πλωτές μεταφορές επιβατών (+101%),

• λιανικό εμπόριο μέσω αλληλογραφίας ή διαδικτύου (+82%) και

• εγκαταστάσεις γυμναστικής (+81%).

Οι 30 κλάδοι με την μεγαλύτερη εκτιμώμενη μείωση στη χρήση μετρητών μεταξύ 2024 και 2023 είναι, μεταξύ άλλων, το λιανικό εμπόριο τροφίμων, καπνού και ποτών, η εστίαση και οι υπηρεσίες παροχής ποτών, το λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης, το λιανικό εμπόριο ενδυμάτων, τα ξενοδοχεία και καταλύματα, οι δραστηριότητες παροχής συμβουλών σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Όπως τονίζεται στην έρευνα, αξιοποιώντας τα ευρήματα της μελέτης του ΙΟΒΕ με βάση την οποία η επίδραση της αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών στα φορολογικά έσοδα είναι για κάθε 10 ευρώ επιπλέον ηλεκτρονικών δαπανών καταγράφονται +0,67 € προηγουμένως αδήλωτα έσοδα ΦΠΑ…. «η αντικατάσταση ποσού 5,78 δισ. ευρώ μετρητών με πληρωμές μέσω καρτών το 2024 φαίνεται να συνεισφέρει επιπλέον έσοδα ΦΠΑ 388 εκ. ευρώ χάρη στη βελτίωση της συμμόρφωσης εντός του 2024».

Σύμφωνα με την έρευνα:

• Παραδοσιακά η φοροδιαφυγή έχει συνδεθεί με υψηλότερο βαθμό χρήσης μετρητών. Πράγματι, η εκτέλεση μιας συναλλαγής με χρήση μετρητών δίνει την ευχέρεια στα συμβαλλόμενα μέρη για μη έκδοση παραστατικού και κατακράτηση των σχετικών φόρων. Ωστόσο, μόνο ένα μέρος των συναλλαγών που διενεργούνται με μετρητά αποτελεί σκιώδη και αδήλωτη πράξη.

• Η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών δεν συνεπάγεται αυτόματα την επίτευξη υψηλότερου βαθμού συμμόρφωσης. Προκειμένου ένα μέρος της αύξησης της αξίας των συναλλαγών που εισπράττεται με κάρτες να μεταφραστεί σε αποκάλυψη προηγουμένως αποκρυβείσας φορολογητέας ύλης θα πρέπει πρώτα οι επιπλέον ηλεκτρονικές πληρωμές να αντικαταστήσουν ένα μέρος της αξίας των συναλλαγών που προηγουμένως διενεργούνταν με χρήση μετρητών. Για να συμβεί αυτό, ο ρυθμός αύξησης του κύκλου εργασιών που εισπράττεται μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών πρέπει να υπερβαίνει τον ρυθμό αύξησης της αξίας του συνολικού κύκλου εργασιών. Με άλλα λόγια, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών ως ποσοστό της συνολικής αξίας των πραγματοποιούμενων εκροών θα πρέπει να αυξάνεται μεταξύ των δύο περιόδων.

• Σημαντική αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να επιφέρει αύξηση τόσο της χρήσης των μετρητών όσο και των ηλεκτρονικών πληρωμών για την ολοκλήρωση των νέων συναλλαγών.

• Συνδυάζοντας τα ανωτέρω ακόμα και στην περίπτωση που λαμβάνει χώρα μια αντικατάσταση της χρήσης μετρητών με ηλεκτρονικές πληρωμές, ένα μέρος μόνο της μείωσης των μετρητών θα μεταφραστεί σε προηγουμένως αδήλωτη φορολογητέα ύλη. Βάσει πρόσφατης μελέτης του ΙΟΒΕ (Ιούνιος 2024) κάθε 10 ευρώ νέων δαπανών με κάρτες το 2022 συνδέεται κατά μέσο όρο με 0,67 ευρώ προηγουμένως ανείσπραχτων εσόδων ΦΠΑ λόγω μη δηλωμένων συναλλαγών.

Πηγή: https://www.naftemporiki.gr/