Παρασκευή 11 Απριλίου 2025

Ποιους μισθούς παρασύρει και ποιους όχι η αύξηση του κατώτατου

Γιατί η αναπροσαρμογή στον κατώτατο μισθό δεν διαχέεται στο σύνολο των εργαζόμενων. Τι εκτιμούν οι ειδικοί για το ύψος των μέσων μισθών φέτος και τα επόμενα χρόνια. Ποιες αλλαγές σχεδιάζονται.

Η διάχυση της αύξησης του κατώτατου μισθού φθάνει έως τα 1.350 ευρώ, εκτιμούν οι ειδικοί. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως όσοι εργαζόμενοι λαμβάνουν υψηλότερες αμοιβές, εντός του 2025 δεν θα δουν ή θα δουν μια σημαντικά μικρότερη αύξηση στον μισθό τους, που δεν θα ξεπερνά το 1% με 1,5%.

Από την πλευρά της, η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως εκτιμά πως ο στόχος για μέσο μισθό της τάξης των 1.500 ευρώ όχι μόνο ισχύει για το τέλος του 2027 αλλά θα επιτευχθεί και νωρίτερα. Όμως όλες οι μελέτες δείχνουν ότι αυτό θα επιτευχθεί μέσω της διάχυσης της αύξησης αυτής, στα εισοδηματικά κλιμάκια που βρίσκονται πολύ κοντά στον κατώτατο.

Πάνω από τα 1.350 ευρώ, είναι πολύ πιθανό, εάν δεν υπάρξουν δραστικές παρεμβάσεις στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων, η αύξηση να είναι -εάν υπάρξει- πολύ χαμηλότερη. Κι αυτό, παρότι άλλες μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος μισθός των 1.500 ευρώ έπρεπε ήδη να έχει επιτευχθεί.

Σύμφωνα με τον νομικό - εργατολόγο Γιάννης Καρούζο, αν η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ που ισχύει από την 1η Απριλίου αφορά 575.000 εργαζόμενους, οι διακυμάνσεις των μέσων μισθών επηρεάζουν πάνω από 1,5 εκατομμύριο μισθωτούς, που έχουν απολαβές από 900 ευρώ και πάνω. Το εύρος βέβαια της επίδρασης του κατώτατου στον μέσο μισθό, ήτοι το πόσο αποτελεσματικό είναι στη χώρα μας το λεγόμενο spillover effect, φαίνεται από τα στοιχεία του 2024 και την αύξηση του κατώτατου κατά 6,4%, που δείχνουν ότι είναι περιορισμένο όσον αφορά τους υψηλούς μισθούς.

Συγκεκριμένα δείχνουν τα εξής:

• εργαζόμενοι με μισθό από 1.000 ευρώ έως 1.100 ευρώ, έλαβαν κατά μέσο όρο, αυξήσεις της τάξης του 2,8%,
• εργαζόμενοι με μισθό από 1.100 έως 1.200 ευρώ έλαβαν μέση αύξηση 1,4% και
• εργαζόμενοι με μισθό από 1.200 έως 1.300 ευρώ, μόλις 1,1%.

Πρόκειται για στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος που διαπιστώνει πως η διάχυση της αύξησης φτάνει περίπου έως το επίπεδο των 1.350 ευρώ. Από εκεί και πάνω οι μισθοί δεν επηρεάζονται καθόλου από την αύξηση του κατώτατου ή επηρεάζονται ελάχιστα.

Σε σύγκριση δε με τα προηγούμενα έτη, η μετακύλιση (passthrough) του κατώτατου μισθού, παρατηρούν οι μελετητές της TτΕ, είναι μεγαλύτερη στα εισοδηματικά κλιμάκια κοντά στον κατώτατο μισθό (από 1.000 έως 1.100 ευρώ).

Αντιθέτως, η μετακύλιση μειώνεται στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, καθώς μικρότερο μέρος της αύξησης του κατώτατου μισθού μεταφράζεται σε αύξηση του μισθού. Αυτό σημαίνει πως δεν σημειώνονται αυξήσεις σε ανώτερα μισθολογικά κλιμάκια -τουλάχιστον όχι ως αποτέλεσμα της αύξησης του βασικού μισθού-, όπου πιθανότατα βρίσκεται πιο εξειδικευμένο προσωπικό.

Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από τη μελέτη του ΚΕΠΕ για τον κατώτατο μισθό του 2025, ενώ παράλληλα το Κέντρο καταλήγει στο συμπέρασμα πως εκτός από όσους εισπράττουν μισθούς 900-1.350 ευρώ, υπάρχουν και ειδικές κατηγορίες μισθωτών που επηρεάζονται περισσότερο από άλλους, από την αύξηση του κατώτατου μισθού:

• οι εργαζόμενοι στις μικρές επιχειρήσεις,
• οι γυναίκες και
• οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τις αυξήσεις του 2024, οι μισθοί αυξήθηκαν στις μικρές επιχειρήσεις κατά 8,6%, περισσότερο από την αύξηση του κατώτατου μισθού (6,4%), ενώ στις μεγάλες, επειδή είχαν ήδη μεγαλύτερους μισθούς, κατά 5,1%.

Στον αντίποδα η απασχόληση στις μικρές επιχειρήσεις, που και λόγω των αυξήσεων του κατώτατου μισθού πιέστηκαν περισσότερο, αυξήθηκε κατά μόλις 1,6%, ενώ στις μεγάλες κατά 5,1%.

Την ίδια στιγμή, οι μισθοί των γυναικών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 0,636 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε μία μονάδα αύξησης του κατώτατου μισθού (έναντι 0,59 π.μ. στον γενικό πληθυσμό).

Στη μερική απασχόληση η ελαστικότητα του μέσου μισθού ως προς τον κατώτατο φτάνει στο υψηλό των 0,75 π.μ. για κάθε μονάδα αύξησης των ελάχιστων αποδοχών. Στις μικρές επιχειρήσεις μάλιστα οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση επηρεάζονται ακόμη περισσότερο, καθώς εκεί η αντιστοιχία αυξάνεται σε 0,79 μονάδες αύξησης του μέσου μισθού για κάθε μονάδα αύξησης του κατώτατου.

Σύμφωνα με τον κ. Καρούζο, εκτός από τη διάχυση της αύξησης του κατώτατου μισθού, καθοριστικό ρόλο στην αύξηση του κατώτατου μισθού διαδραματίζει και ο θεσμός των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων. Όμως και σε αυτή την περίπτωση, τα στοιχεία δεν είναι ενθαρρυντικά για την επίτευξη του στόχου των 1.500 ευρώ, το 2027.

Οι επιχειρησιακές συμβάσεις καλύπτουν μόνο ένα μικρό ποσοστό εργαζόμενων. Το δεκάμηνο του 2024, υπογράφηκαν 205 επιχειρησιακές συμβάσεις που κάλυπταν 142.374 εργαζόμενους και από αυτές, οι 132 που κάλυπταν 87.855 εργαζόμενους (61,7% του συνόλου) δεν προέβλεπαν κάποια μισθολογική αύξηση, ενώ οι υπόλοιποι 54.519 εργαζόμενοι (38,3% του συνόλου) έλαβαν κατά μέσο όρο αύξηση 2,0%, αναφέρει η TτΕ.

Υπάρχουν βέβαια ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων, όπως κυρίως οι τραπεζοϋπάλληλοι (που υπέγραψαν πρόσφατα Κλαδική Συλλογική Σύμβαση), οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι σε αρτοποιεία, σε τουριστικά-επισιτιστικά καταστήματα, σε πετρελαιοειδή, στην καπνοβιομηχανία κ.λπ., που καλύπτονται από Κλαδική Συλλογική Σύμβαση και λαμβάνουν σημαντικές αυξήσεις. Σύμφωνα με τον Δείκτη Μισθολογικού Κόστους της Eurostat, το 2023, οι μισθοί και τα ημερομίσθια στον κλάδο του τουρισμού αυξήθηκαν κατά 17,2% και στον χρηματοπιστωτικό τομέα κατά 11,6%, ενώ για το σύνολο της επιχειρηματικής οικονομίας αυξήθηκαν κατά 8,1%.

Καταλήγοντας, ο κ. Καρούζος σημειώνει πως είναι πέραν από προφανές ότι απαιτείται ειδικό πλέγμα μέτρων με στόχο την ενίσχυση των μισθολογικών απολαβών της μεσαίας τάξης, που λίγο επηρεάζονται από τις αυξήσεις του κατώτατου μισθού, δουλεύουν χωρίς συλλογικές συμβάσεις εργασίας και βλέπουν τις όποιες αυξήσεις να εξαφανίζονται από το ράλι του πληθωρισμού.

Ο ομότιμος Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου Σάββας Ρομπόλης μαζί με τον Δρ. του Παντείου Βασίλη Μπέτση σημειώνουν πως με βάση τους υπολογισμούς τους, θα έπρεπε το μέσο επίπεδο των μισθών να ήταν ήδη από το 2024 πολύ κοντά στα 1.500 ευρώ και ως εκ τούτου να μην αποτελεί στόχο για το 2027. Στην κατεύθυνση αυτή, δηλώνουν πως απαιτείται, μεταξύ άλλων, η αύξηση της κάλυψης στο 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, όπως αναφέρεται στην Οδηγία 2022/2041 για την επάρκεια των κατώτατων μισθών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Πηγήγ: https://www.euro2day.gr